22 May 2010

Σημείωνε σε ένα μπλοκάκι ότι στραβό βλέπεις τους πρώτους έξι μήνες.

Είχα ένα διευθυντή στο Κέντρο Υγείας Ryd του Linkoping στη Σουηδία, που τις πρώτες μέρες που άρχισα να εργάζομαι εκεί, μου είπε:
“Πάρε ένα μπλοκάκι και σημείωνε τους επόμενους έξι μήνες ότι στραβό και παράξενο βλέπεις εδώ. Έλα μετά να το συζητήσουμε μήπως και μπορούμε να βελτιώσουμε κάτι. Είναι σημαντικό να καταγράφεις τις παρατηρήσεις σου τους πρώτους έξι μήνες αφότου ξεκινήσεις σε ένα νέο χώρο εργασίας. Μετά το πρώτο εξάμηνο συνηθίζει κανείς, και όλα (ακόμη και τα κακώς κείμενα) του φαίνονται φυσιολογικά..

16 May 2010

Δράμα - Ξάνθη.

Στίχοι: Γιώργος Ανδρέου
Μουσική: Γιώργος Ανδρέου
Πρώτη εκτέλεση: Τάνια Τσανακλίδου


Πέρασα Νικηφόρο, πέρασα Ανδριανή
τράβηξα για Σταυρούπολη, Ροδόπη ακριανή
Κι απ’ της βροχής την ανεμώνα
έδωσα μια στη πόρτα του χιονιά
και μπήκα στον χειμώνα

Είδα της γης τη στάχτη
της προσφυγιάς το γκρίζο αδράχτι
και του πολέμου τη φαρέτρα

Είδα και τον Ακρίτη
που ’χε στα σύνορα το σπίτι
και στην καρδιά του μαύρη πέτρα

Ουρλιάζαν οι ζουρνάδες
Τρέμανε τα νταούλια
Πιάσανε, λέει, εχθροί τα καραούλια

Ήρθαν για το χρυσόμαλλο το Δέρας
Κλαίει, μοιρολογάει ο αγέρας

Κλέψαν και το κλειδί της Ρωμιοσύνης
αχ Παναγιά μου, μόνους μας αφήνεις
Κλέψαν και το κλειδί της Ρωμιοσύνης
Αχ Παναγία μου, εσύ μη μας αφήνεις
Και το κερί του Γένους μας μη σβήνεις

Πέρασα Νικηφόρο, πέρασα Ανδριανή
τράβηξα για Σταυρούπολη, Ροδόπη ακριανή

15 May 2010

Την αλήθεια ή όχι, για σοβαρές διαγνώσεις;

Ο λόγος για περιπτώσεις όπου διαγιγνώσκουμε στον Ασθενή μας μια επικίνδυνη ασθένεια όπως π.χ. κάποια μορφή καρκίνου. Τι λέμε τότε στον Ασθενή;

Η βασική αρχή, πιστεύω, είναι να λέμε στον Ασθενή την αλήθεια. Τελικά όμως το θέμα δεν είναι τόσο αν θα το πούμε αλλά πώς θα το πούμε.

Πρέπει να προσαρμόζουμε την γλώσσα μας στο επίπεδο του Ασθενούς. Επίσης ποτέ δεν πρέπει να είμαστε απόλυτοι για την πρόγνωση της ασθένειας γιατί αυτό είναι αντιεπιστημονικό αλλά και γιατί μπορεί μέσω αυθυποβολής να γίνει αυτοεκπληρούμενη προφητεία για τον Ασθενή μας. Πρέπει ακόμη να αφήνουμε πάντα κάποια περιθώρια ελπίδας. Αυτό είναι και το επιστημονικά σωστό αφού καθαρά στατιστικά ποτέ δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι για τίποτε. Είναι βέβαια σημαντικό να ψυχολογούμε τον Ασθενή μας και σε περίπτωση που αντιλαμβανόμαστε ότι είναι εντελώς αρνητικός στο να μάθει την διάγνωσή του ή κάνει ότι δεν την άκουσε, να μην τον εξαναγκάζουμε σώνει και καλά να την μάθει.

Πολλοί Ασθενείς δεν φοβούνται την διάγνωση αυτή κάθε αυτή αλλά ότι θα πεθάνουν μέσα στους πόνους. Τότε είναι σημαντικό να τους πούμε ότι με τα σύγχρονα φάρμακα που υπάρχουν, μπορούμε να προσφέρουμε καλή αναλγησία (πράγμα που είναι όντως αλήθεια, αν δεν φοβάται και δεν αργήσει κανείς, να χρησιμοποιήσει και μορφίνη).

Μπορούμε βέβαια σαν Ιατροί να διαχειριστούμε καλύτερα μια τέτοια συζήτηση αν έχουμε και εμείς οι ίδιοι σκεφτεί και επεξεργαστεί κατά κάποιον τρόπο το δικό μας άγχος θανάτου.

Εδώ στην Ελλάδα παρατηρώ ότι σε μεγαλύτερο βαθμό από ότι στην Σουηδία υπάρχει η τάση στους Γιατρούς αλλά και στην οικογένεια του Ασθενούς να κρύβουν την διάγνωση από τον Ασθενή. Πολλοί Έλληνες Ασθενείς πάντως θέλουν να ξέρουν την αληθινή διάγνωσή τους και αυτό αποδεικνύεται και από μια διδακτορική διατριβή που έκανε το 1985 ο Ψυχίατρος Γρηγόρης Λαυρεντιάδης στη Θεσσαλονίκη (1). Σε αυτήν, ήδη το 1985, βρήκε ότι οι μισοί περίπου από τους 116 ασθενείς ογκολογικών κλινικών από τους οποίους πήρε συνέντευξη, θα ήθελαν αν είχαν καρκίνο να το γνωρίζουν.

Η στάση βέβαια των Ασθενών αλλά και των Ιατρών επί του θέματος δεν είναι μια στατική κατάσταση αλλά δυναμική, η οποία αλλάζει με τα χρόνια καθώς αλλάζει και ο πνευματικός και πολιτιστικός περίγυρος μιας χώρας (2),(3).

Θυμάμαι που μας λέγανε στο Πανεπιστήμιο του Lund ότι παλιά και στην Σουηδία η στάση των Γιατρών αλλά και της Οικογένειας ήταν να μη λένε την αλήθεια στον Ασθενή αλλά με τα χρόνια αυτό άλλαξε. Η αίσθηση που έχω είναι ότι το ίδιο γίνεται και στην Ελλάδα.

Αναφορές:

1 ) Γρηγόριος Κ. Λαυρεντιάδης:
Ο Έλληνας καρκινοπαθής απέναντι στον καρκίνο.

Ψυχολογικοί παράγοντες και επιπτώσεις από τη γνώση ή άγνοια της διάγνωσης του καρκίνου.

Διδακτορική διατριβή, Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη, 1985. Πανεπιστημιακό έτος 1984 – 85. Αριθμ. 1285.

2 ) Cancer information disclosure in different cultural contexts.

Mystakidou K, Parpa E, Tsilila E, Katsouda E, Vlahos L.
Pain Relief and Palliative Care Unit, Areteion Hospital, and Department of Radiology, University of Athens School of Medicine, Greece.mistakidou@yahoo.com
Support Care Cancer. 2004 Mar;12(3):147-54.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15074312

3) Nurs Ethics. 2004 Sep;11(5):500-13.

Truth-telling in clinical practice and the arguments for and against: a review of the literature.

Tuckett AG.

Faculty of Health Sciences--Nursing, Australian Catholic University, McAuley at Banyo, PO Box 456, Virginia, QLD, Australia 4014. a.tuckett@mcauley.acu.edu.au

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15362359?ordinalpos=1&itool=PPMCLayout.PPMCAppController.PPMCArticlePage.PPMCPubmedRA&linkpos=4

08 May 2010

Eκπαίδευση των φοιτητών Ιατρικής και στα Οικονομικά της Υγείας;


Μήπως είναι καιρός να μπει και μάθημα των Οικονομικών της Υγείας στο προπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών των Ιατρικών Σχολών;

Κατά τη διάρκεια των προπτυχιακών Ιατρικών μας σπουδών, μας μαθαίνανε κυρίως πώς να κάνουμε σωστές διαγνώσεις και να δίνουμε σωστές θεραπείες.

Δεν ασχολούμασταν και τόσο πολύ για το οικονομικό τους κόστος για τον Ασθενή αλλά και την κοινωνία. Αυτό όμως δεν είναι σωστό.
Η Ιατρική, και δη η μοντέρνα Ιατρική στην οποία χρησιμοποιούμε όλο και πιο ακριβά διαγνωστικά μέσα αλλά και φάρμακα, σχετίζεται άμεσα και με την οικονομία.
Και το αντίστροφο: Τα οικονομικά μιας χώρας σχετίζονται όλο και περισσότερο με τα υγειονομικά της έξοδα, γιατί εκτός των άλλων το προσδόκιμο επιβίωσης του γενικού πληθυσμού αυξάνεται.

Δεν νομίζω ότι το πρόβλημα θα λυθεί μόνο με το να βάλουμε οικονομολόγους στα Νοσοκομεία. Χρειάζεται και εμείς οι Ιατροί να είμαστε ευαισθητοποιημένοι και να έχουμε κάποιες γνώσεις επί του θέματος.

Το θέμα απασχολεί και πιο εύρωστες οικονομικά χώρες (1). Γιατί να μην απασχολήσει και την Ελλαδίτσα μας;




1) Cost Consciousness in Patient Care — What Is Medical Education’s Responsibility?
NEJM • March 31st, 2010, Molly Cooke, M.D.

http://healthcarereform.nejm.org/?p=3249