24 December 2018

Φιόντορ Ντοστογιέβσκι (1821 - 1881). Ένα αγόρι τα Χριστούγεννα.




ΦΙΟΝΤΟΡ ΝΤΟΣΤΟΓΙΕΦΣΚΙ  (1821-­1881)

ΕΝΑ ΑΓΟΡΙ ΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ 

Έχω την εντύπωση, λοιπόν, ότι υπήρχε στο υπόγειο ένα αγόρι, όμως πολύ μικρό ακόμα, έξι χρονών  ή μπορεί και μικρότερο. Αυτό το αγόρι ξύπνησε το πρωί μέσα σε ένα υγρό, κρύο υπόγειο. Φορούσε  κάτι  σαν  ρομπάκι και  τουρτούριζε. Η  ανάσα  του έβγαινε από  το  στόμα  του  σαν άσπρος  αχνός, κι  εκείνο, καθισμένο πάνω σε ένα σεντούκι στη γωνίτσα, διασκέδαζε παρατηρώντας τη να πετάει και  να χάνεται. Όμως, ήθελε τόσο πολύ να φάει κάτι. Είχε πλησιάσει κάμποσες φορές από το πρωί το  σανιδένιο  κρεβάτι,  όπου πάνω σε  ένα λεπτό  σαν φύλλο στρώμα και με έναν μπόγο για μαξιλάρι  κειτόταν η άρρωστη μητέρα  του. Πώς  βρέθηκε άραγε εδώ; Θα  πρέπει να ήρθε με  το αγοράκι της από κάποια άλλη πόλη και αρρώστησε ξαφνικά. Την ιδιοκτήτρια των κρεβατιών την είχαν συλλάβει  δυο μέρες πριν. Οι ένοικοι σκόρπισαν στα πόστα τους, λόγω γιορτών, κι ένας ακαμάτης που έμεινε κειτόταν ήδη μεθυσμένος του θανατά ολόκληρα εικοσιτετράωρα, χωρίς να περιμένει καν τη γιορτή. Στην άλλη άκρη του δωματίου βογκούσε μια ογδοντάχρονη γριούλα, που έζησε κάποτε, κάπου, σαν γκουβερνάντα, και τώρα πέθαινε μόνη, βογκώντας, μουρμουρίζοντας και γκρινιάζοντας στο αγόρι, που άρχισε να φοβάται πια να πλησιάσει προς τη γωνιά της. Κάπου σε μια πεζούλα ανακάλυψε κάτι για να πιει, αλλά δε βρήκε ούτε μια κόρα ψωμί για να φάει, και πήγαινε τώρα για δέκατη φορά να  ξυπνήσει τη μητέρα του. Τελικά, μέσα στο σκοτάδι ένιωσε να φοβάται: είχε βραδιάσει εδώ και ώρα, αλλά κανείς δεν άναψε φως. Ψηλαφώντας το πρόσωπο της μαμάς του, παραξενεύτηκε που εκείνη  δεν  κουνήθηκε  καθόλου  και  ήταν τόσο  παγωμένη  όσο κι ο τοίχος. «Πολύ  κρύο  κάνει  εδώ  μέσα», σκέφτηκε, στάθηκε  λίγο ακόμα,  ξεχνώντας ασυναίσθητα το χέρι  του στον ώμο της  μακαρίτισσας, μετά  χουχούλιασε τα δαχτυλάκια του, για να τα  ζεστάνει, και ξαφνικά, ξετρυπώνοντας από το κρεβάτι το κασκετάκι του, σιγά  σιγά, ψηλαφητά, βγήκε από το υπόγειο. Θα  είχε φύγει  νωρίτερα, αλλά φοβόταν εκεί πάνω στη σκάλα το μεγάλο σκυλί που στεκόταν ολημερίς έξω από την πόρτα των  γειτόνων. Όμως, τώρα πια το σκυλί δεν ήταν εκεί, κι αυτός βγήκε γρήγορα στο δρόμο. 

Θεέ  μου, τι πόλη  ήταν αυτή! Ποτέ άλλοτε  δεν είχε  δει κάτι παρόμοιο. Εκεί  απ' όπου ερχόταν, τις νύχτες πέφτει μαύρο σκοτάδι, ένας  φανοστάτης φωτίζει όλο το δρόμο. Τα ξύλινα, χαμηλούτσικα  σπιτάκια κλειδαμπαρώνονται με παντζούρια. Έξω, με το που θα πάρει να σουρουπώνει, δε θα δεις  κανέναν  —  κλείνονται όλοι στα σπίτια τους, και το μόνο που ακούς  είναι  το ουρλιαχτό από ολόκληρα κοπάδια  σκυλιών, εκατοντάδες και χιλιάδες από αυτά αλυκτούν και γαβγίζουν όλη τη νύχτα. Ωστόσο, εκεί κάτω ήταν τόσο ζεστά και του έδιναν να φάει, ενώ εδώ, ω Θεέ μου, ας έτρωγε  μια  στάλα!  Και τι  θόρυβος και φασαρία είναι  αυτή, πόσο φως και πόσοι  άνθρωποι, άλογα και άμαξες, και παγωνιά, παγωνιά! Παγωμένος αχνός βγαίνει από τα καταπονημένα άλογα, από τις  καυτές ανάσες τους. Κάτω από το λιωμένο χιόνι βροντοκοπούν πάνω στην πέτρα τα πέταλά τους, κι όλοι σπρώχνονται τόσο και, ω Θεέ μου, πόσο θέλει να φάει, ένα κομματάκι οτιδήποτε έστω, και τα δάχτυλα  άρχισαν  ξαφνικά  να πονάνε τόσο. Δίπλα του, πέρασε  το όργανο της τάξης  που έστρεψε αλλού το πρόσωπό του, για να μη δει το μικρό. 

Να κι άλλος  δρόμος, τόσο  πλατύς!  Εδώ  σίγουρα  μπορούν  να  σε  ποδοπατήσουν. Πώς φωνάζουν όλοι, πώς τρέχουν και τι φώτα, τι φώτα! Ω, αυτό τι είναι; Α, ένα μεγάλο τζάμι, και πίσω από το τζάμι  ένα  δωμάτιο, και στο  δωμάτιο ένα δέντρο ίσαμε το ταβάνι. Είναι  ένα  έλατο, και  πάνω στο  έλατο τόσα φωτάκια, τόσα χρυσαφένια χαρτάκια και μήλα και κουκλάκια και μικρά αλογάκια. Πέρα δώθε  στο δωμάτιο τρέχουν παιδιά, στολισμένα και καθαρά, γελούν και παίζουν και κάτι τρώνε και πίνουν. Να, το κοριτσάκι εκείνο άρχισε να χορεύει με το αγοράκι, τι όμορφη κοπελίτσα! Ορίστε κι η μουσική  που ακούγεται πίσω από το τζάμι. Κοιτάζει ο μικρός και θαυμάζει, γελάει μάλιστα, τώρα του πονάνε  ήδη  και τα δαχτυλάκια των ποδιών,  ενώ των χεριών  έγιναν πια κατακόκκινα, δεν κλείνουν και πονάνε όταν τα κουνάει. Ξάφνου το αγόρι θυμήθηκε ότι του πονάνε τόσο πολύ τα δάχτυλα, έβαλε  τα  κλάματα  και  συνέχισε  το  δρόμο  του,  αλλά να που πάλι βλέπει, μέσα από ένα άλλο τζάμι, ένα άλλο δωμάτιο κι ένα δέντρο, και στα τραπέζια πάνω γλυκίσματα κάθε είδους  —  αμυγδαλωτά, κόκκινα, κίτρινα, και κάθονται εκεί τέσσερις πλούσιες κυρίες, που δίνουν σε όσους μπαίνουν γλυκά, κι ανοίγει για μια στιγμή η πόρτα και μπαίνουν απ' έξω κάμποσοι κύριοι. Πλησίασε στα κλεφτά ο  μικρός, άνοιξε την πόρτα και μπήκε. Ωχ, τι φωνές ήταν αυτές και τι χειρονομίες! Μια κυρία έτρεξε γρήγορα, του έβαλε στο χέρι ένα καπίκι και του άνοιξε την πόρτα για να βγει. Πόσο φοβήθηκε  ο  μικρός! Το καπίκι τού έπεσε την ίδια στιγμή και κύλησε πάνω στα σκαλοπάτια, γιατί δεν μπορούσε, βλέπετε, να κλείσει τα κόκκινα δάχτυλά του και να το σφίξει. Το έβαλε στα πόδια ο μικρός κι έτρεξε, όσο πιο γρήγορα μπορούσε, χωρίς να ξέρει προς τα πού. Πάλι θέλει να κλάψει, αλλά φοβάται, και  τρέχει, τρέχει χουχουλιάζοντας τα χεράκια  του.  Τότε τον πιάνει μια  θλίψη, γιατί ξαφνικά ένιωσε τόσο μόνος και  τόσο  απαίσια.  Όμως, ξάφνου, Θεέ και κύριε!  Τι  είναι αυτό  πάλι;  Ένα  πλήθος  ανθρώπων στέκεται και κάτι κοιτάζει: σε ένα παράθυρο, πίσω από το τζάμι, τρεις κούκλες, μικρές, με κόκκινα και πράσινα ρουχαλάκια, και εντελώς σαν ζωντανές! Ένα γεροντάκι κάθεται και σαν να παίζει ένα μεγάλο βιολί, δυο άλλοι στέκονται όρθιοι και παίζουν μικρότερα βιολιά, και κουνάνε τα  κεφάλια τους με ρυθμό, κι έπειτα κοιτάνε ο ένας τον άλλο και τα χείλη τους κουνιούνται, μιλάνε, πραγματικά μιλάνε, μόνο που λόγω του τζαμιού δεν ακούγονται. Στην αρχή ο μικρός σκέφτηκε ότι είναι  ζωντανοί, αλλά, μόλις κατάλαβε  ότι είναι κούκλες, έβαλε  τα γέλια. Δεν είχε δει ποτέ  τέτοιες  κούκλες και δεν ήξερε καν ότι υπάρχουν  τέτοιες! Του έρχεται να κλάψει, αλλά είναι τόσο αστείες αυτές οι κούκλες. Ξάφνου του φάνηκε ότι κάποιος πίσω του τον άρπαξε από το ρομπάκι του: ένα  ψηλό κακιωμένο αγόρι στάθηκε δίπλα του, του έδωσε μια καρπαζιά, του πέταξε το κασκέτο και του  έχωσε  μια κλοτσιά.  Κυλίστηκε  ο  μικρός  στο  έδαφος,  κάποιοι  έβαλαν τις  φωνές, τα έχασε τότε, πετάχτηκε πάνω και όπου φύγει φύγει, μέχρι που έφτασε κάπου, άγνωστο πού, σε μια αυλή, μια  άγνωστη αυλή. Στάθηκε  να  πάρει ανάσα  πίσω από ένα  σωρό  ξύλων. «Εδώ δε θα με βρουν, είναι κατασκότεινα». 

Κάθισε μαζεμένος, χωρίς να μπορεί να συνέλθει από το φόβο, και τότε  απρόσμενα,  εντελώς  απρόσμενα, ένιωσε  τόσο  ευχάριστα: τα χεράκια και τα ποδαράκια του σταμάτησαν να πονάνε κι αισθάνθηκε μια τέτοια ζεστασιά, τέτοια ζεστασιά, σαν να βρισκόταν δίπλα στη σόμπα. Να τος, τρεμουλιάζει  ολόκληρος,  αχ, μα ναι, μοιάζει να αποκοιμιέται!  Τι  ωραία να κοιμόταν εδώ: «Θα κάτσω λίγο και θα πάω να δω πάλι τις κούκλες», σκέφτηκε ο μικρός και χαμογέλασε, φέρνοντάς τες στο μυαλό του, εντελώς σαν αληθινές!... Αλλά τότε άκουσε τη μητέρα του να του τραγουδάει ένα νανούρισμα. «Μαμάκα, κοιμάμαι, αχ, τι ωραία κοιμάμαι εδώ πέρα!» 

«Πάμε  σπίτι  μου,  στο  χριστουγεννιάτικο  δέντρο,  αγοράκι»,  ψιθύρισε  από  πάνω  του μια σιγανή  φωνή. 

Σκέφτηκε ότι θα ήταν η μητέρα του, αλλά όχι, δεν ήταν. Ποιος είναι αυτός που τον καλεί, δεν τον  βλέπει, όμως ναι, κάποιος έσκυψε πάνω του και τον αγκάλιασε μέσα στο σκοτάδι, και ο μικρός του έτεινε το  χέρι και... και τότε, ω, τι  φως!  Ω, τι  έλατο είναι αυτό!  Μα δεν  είναι καν  έλατο, τέτοια  δέντρα  δεν είχε  ξαναδεί ποτέ!  Πού βρίσκεται τώρα;  Όλα λάμπουν, όλα  ακτινοβολούν  και  γύρω τόσες κούκλες, αγοράκια και κοριτσάκια, τόσο λαμπερά, όλο στριφογυρνάνε γύρω του, πετάνε, τον φιλάνε, τον πιάνουν από το χέρι, τον παίρνουν μαζί τους, ναι, τώρα πετάει κι ο ίδιος, και βλέπει τη  μητέρα του να τον κοιτάζει και να του χαμογελάει τόσο χαρούμενη. 

«Μαμά! Μαμά! Αχ,  τι ωραία που είναι εδώ, μαμά!»  της φωνάζει ο μικρός και ξαναφιλιέται με τα  παιδάκια και θέλει να τους μιλήσει αμέσως για τις κούκλες εκείνες πίσω από το τζάμι. «Ποια είστε  εσείς, αγοράκια; Ποιες είστε εσείς, κοριτσάκια;» ρωτάει γελώντας και αγκαλιάζοντάς τα. 

«Αυτό  είναι  το Δέντρο του Χριστού», του  απαντάνε. «Στο  σπίτι του  Χριστού  πάντα  τη μέρα αυτή υπάρχει ένα δέντρο για τα μικρά παιδάκια που δεν έχουν δικά τους δέντρα...» 

Έμαθε τότε ότι τα αγοράκια και τα κοριτσάκια ήταν παιδάκια σαν κι αυτόν, που κάποια ξεπάγιασαν  μέσα  στα  καλαθάκια  τους,  όταν τα εγκατέλειψαν στα σκαλιά των σπιτιών των αξιωματούχων της  Πετρούπολης,  άλλα  πέθαναν στο βρεφοκομείο, κάποια τρίτα ξεψύχισαν πάνω στο στεγνό στήθος της μητέρας τους (την εποχή του λοιμού της Σαμάρας), και κάποια άλλα έσκασαν σταβαγόνια της τρίτης θέσης από τις αναθυμιάσεις, κι όλα είναι τώρα εδώ, όλα είναι τώρα άγγελοι, κοντά στον Χριστό, κι Εκείνος, ανάμεσά τους, τους  απλώνει το  χέρι και τα ευλογεί, όπως και τις αμαρτωλές μητέρες  τους... Ναι, οι μητέρες των παιδιών στέκονται εδώ  δίπλα στην ακρούλα και κλαίνε. Όλες  αναγνωρίζουν το αγοράκι τους ή το κοριτσάκι τους, το πλησιάζουν και το φιλάνε, του σκουπίζουν τα δάκρυα με τα χέρια τους και του ζητάνε να μην κλαίει, γιατί εδώ είναι καλά τώρα... 

Κάτω, το πρωί, οι οδοκαθαριστές βρήκαν το μικρό πτωματάκι του ξεπαγιασμένου αγοριού πίσω από  τα ξύλα. Αναζήτησαν και τη μητέρα του... Εκείνη είχε πεθάνει νωρίτερα. Συναντήθηκαν κοντά στον  Κύριο και Θεό, στους ουρανούς. 

Γιατί έγραψα μια τέτοια ιστορία, που δεν ταιριάζει καθόλου σε ένα συνηθισμένο ημερολόγιο, και  μάλιστα  ημερολόγιο  συγγραφέα;  Είχα  υποσχεθεί  στους  εκδότες  μερικά  διηγήματα,  για  αληθινά  γεγονότα  κατά  προτίμηση! Όμως,  ακριβώς  αυτό  είναι  το  ζήτημα:  μου φαίνεται  πως  όλα  αυτά  θα  μπορούσαν να έχουν συμβεί στ' αλήθεια — δηλαδή αυτό που έγινε στο υπόγειο και πίσω από τα  ξύλα και εκεί,  δίπλα  στο  χριστουγεννιάτικο  δέντρο.  Δεν ξέρω πια πώς να το πω,  μπορεί να έχουν συμβεί μπορεί και όχι... Αλλά γι' αυτό είμαι μυθιστοριογράφος: για να επινοώ πράγματα.

03 December 2018

Περί καταλήψεων.



Οι καταλήψεις δημόσιων χώρων, κτηρίων, και φυσικά και σχολείων είναι 100% παράνομες πράξεις, δεν προβλέπονται από καμία διαδικασία και φυσικά δεν νομιμοποιούνται από καμία διαδικασία όσο «δημοκρατική» και αν φαίνεται.
Η απορία μου πάντα ήταν ότι από την στιγμή που οι καταλήψεις σχολείων είναι 100% παράνομες, για πιο λόγο ΔΕΝ καλεί η Διεύθυνση του εκάστοτε σχολείου την Αστυνομία;
Όπως μου εξήγησε φίλος μου στο facebook, πρώην Διευθυντής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, το θέμα στην Ελλάδα δεν είναι τόσο απλό...Δυστυχώς αν ένας Διευθυντής Σχολείου αποφασίσει να κάνει το...αυτονόητο θα πέσουν επάνω του οι πάντες να τον κατασπαράξουν, από συνδικαλιστές μέχρι κόμματα και από γονείς μέχρι τους πιο απίθανους ανθρώπους... Έτσι καταφεύγουν σε πιο "ήπια μέσα" συμβουλές, παρακαλετά..."επιστράτευση" των συλλόγων γονέων να πείσουν τα παιδιά τους κτλ...
Πάντως, επειδή επί 16 χρόνια έχω ζήσει σε αληθινά δημοκρατική χώρα (την Σουηδία) αν γινόταν κατάληψη σχολείου εκεί, θα ερχόταν η Αστυνομία (και θα έδιωχνε τους καταληψίες) σε χρόνο dt.
Υστερόγραφο 1: Το μεγαλύτερο κακό που έκανε η Χούντα στην χώρα μας, είναι ότι με τα γεγονότα του Πολυτεχνείου, νομιμοποίησε (για να μην πω, ηρωοποίησε) στο συλλογικό υποσυνείδητο τέτοιες πρακτικές.
Υστερόγραφο 2: Πλάκα έχει ότι ο κλάδος των Καθηγητών που το 2015 ψήφισε κατά 70% την παράταξη του "Να καεί, να καεί, το μπουρ...ο, η Βουλή", ανησυχεί τώρα για τα αμβλυμένα δημοκρατικά αντανακλαστικά των μαθητών...

02 December 2018

Ένας Αριθμός ( του Άντον Τσέχωφ).



Τις προάλλες φώναξα στο γραφείο μου τη δεσποινίδα Ιουλία , τη δασκάλα των παιδιών. Έπρεπε να της δώσω το μισθό της.
-Κάθισε να κάνουμε το λογαριασμό, της είπα. Θα ΄χεις ανάγκη από χρήματα και συ ντρέπεσαι να ανοίξεις το στόμα σου… Λοιπόν… Συμφωνήσαμε για τριάντα ρούβλια το μήνα…
-Για σαράντα.
-Όχι, για τριάντα, το έχω σημειώσει. Εγώ πάντοτε τριάντα ρούβλια δίνω στις δασκάλες… Λοιπόν ,έχεις δύο μήνες εδώ…
-Δύο μήνες και πέντε μέρες…
-Δύο μήνες ακριβώς… Το ΄χω σημειώσει…. Λοιπόν, έχουμε εξήντα ρούβλια.
Πρέπει να βγάλουμε εννιά Κυριακές … δε δουλεύετε τις Κυριακές. Πηγαίνετε περίπατο με τα παιδιά. Έπειτα έχουμε τρεις γιορτές….
Η Ιουλία έγινε κατακόκκινη και άρχισε να τσαλακώνει νευρικά την άκρη του φουστανιού της, μα δεν είπε λέξη.
-Τρεις γιορτές… μας κάνουν δώδεκα ρούβλια το μήνα… Ο Κόλιας ήταν άρρωστος τέσσερις μέρες και δεν του έκανες μάθημα… Μονάχα με τη Βαρβάρα ασχολήθηκες…. Τρεις μέρες είχες πονόδοντο και η γυναίκα μου σου είπε να αναπαυτείς μετά το φαγητό… Δώδεκα και εφτά δεκαεννιά. Αφαιρούμε, μας μένουν… Χμ! σαράντα ένα ρούβλια…. Σωστά;
Το αριστερό μάτι της Ιουλίας έγινε κατακόκκινο και νότισε. Άρχισε να τρέμει το σαγόνι της. Την έπιασε ένας νευρικός βήχας, έβαλε το μαντίλι στη μύτη της, μα δεν έβγαλε άχνα.
-Την παραμονή της πρωτοχρονιάς έσπασες ένα φλιτζάνι του τσαγιού με το πιατάκι του…
Βγάζουμε δύο ρούβλια… Το φλιτζάνι κάνει ακριβότερα γιατί είναι οικογενειακό κειμήλιο, μα δεν πειράζει…
Τόσο το χειρότερο! Προχωρούμε! Μια μέρα δεν πρόσεξες τον Κόλια, ανέβηκε ο μικρός στο δέντρο και έσκισε το σακάκι του… Βγάζουμε άλλα δέκα ρούβλια…. Άλλη μια μέρα που δεν πρόσεχες, έκλεψε μια καμαριέρα τα μποτάκια της Βαρβάρας. Πρέπει να ΄χεις τα μάτια σου τέσσερα, γι΄αυτό σε πληρώνουμε… Λοιπόν, βγάζουμε άλλα πέντε ρούβλια. Στις δέκα του Γενάρη σε δάνεισα δέκα ρούβλια…
-Όχι, δεν έγινε τέτοιο πράμα… μουρμούρισε η Ιουλία.
-Το΄χω σημειώσει!
-Καλά…
-Βγάζουμε είκοσι επτά ρούβλια, μας μένουν δεκατέσσερα…
Τα μάτια της Ιουλίας γέμισαν δάκρυα. Κόμποι ιδρώτα γυάλιζαν πάνω στη μύτη της. Κακόμοιρο κορίτσι!
-Μα εγώ μια φορά μονάχα δανείστηκα χρήματα. Μονάχα τρία ρούβλια, από την κυρία, μουρμούρισε η Ιουλία και η φωνή της έτρεμε… Αυτά είναι όλα όλα που δανείστηκα.
-Μπά; Και γω δεν τα είχα σημειώσει αυτά. Λοιπόν ,δεκατέσσερα έξω τρία, μας μένουν έντεκα. Πάρε τα χρηματά σου, αγαπητή μου! Τρία… τρία, τρία… ένα και ένα… Πάρ΄τα…
Και της έδωσα έντεκα ρούβλια. Τα πήρε με τρεμουλιαστά δάχτυλα και τα έβαλε στην τσέπη της.
-Ευχαριστώ, ψιθύρισε.
Πετάχτηκα ορθός και άρχισα να βηματίζω πέρα δώθε στο γραφείο με έπιασαν τα δαιμόνια μου.
-Και γιατί με ευχαριστείς;
-Για τα χρήματα.
-Μα, διάολε, εγώ σε έκλεψα, σε λήστεψα! Και μου λες κι ευχαριστώ;
-Οι άλλοι δεν μου έδιναν τίποτα!…
-Δε σου ‘δίναν τίποτα . Φυσικά! Σου έκανα μια φάρσα για να σου γίνει σκληρό μάθημα. Πάρε τα ογδόντα σου ρούβλια! Τα είχα έτοιμα στο φάκελο! Μα γιατί δε φωνάζεις για το δίκιο σου; Γιατί στέκεσαι έτσι σαν χαζή; Μπορείς να ζήσεις σ ‘αυτό τον κόσμο αν δεν πατήσεις λίγο πόδι, αν δεν δείξεις τα δόντια σου; Γιατί είσαι άβουλη;
Μουρμούρισε μερικά ευχαριστώ και βγήκε.


23 November 2018

Οι παράγοντες κινδύνου για την Στηθάγχη αλλά και τα συμπτώματά της, όλα μέσα σε μία φωτογραφία.

Η στηθάγχη είναι παροξυσμός πόνου που εντοπίζεται, συνήθως, στην προκάρδια περιοχή και στο αριστερό χέρι, και αποτελεί την κυριότερη κλινική εκδήλωση της στεφανιαίας νόσου.

Στεφανιαία Νόσος είναι όταν είναι μερικώς βουλωμένες κάποιες αρτηρίες που αρδεύουν την καρδιά με οξυγονωμένο αίμα. Οι Αρτηρίες αυτές λέγονται Στεφανιαίες Αρτηρίες γιατί διατρέχουν τον καρδιακό μυ σαν να σχηματίζουν ένα στεφάνι. Όταν κάποια ή κάποιες από αυτές τις Αρτηρίες βουλώσει εντελώς τότε μιλούμε πλέον για Έμφραγμα του Μυοκαρδίου. Δηλαδή η Στηθάγχη είναι κατά κάποιο τρόπο ένας προάγγελος του Εμφράγματος του Μυοκαρδίου, αν και υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που παθαίνουν έμφραγμα χωρίς να έχουν περάσει συμπτώματα Στηθάγχης.

Παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο για Στηθάγχη:

Το ανδρικό φύλο.

Κάπνισμα.

Από την μέση ηλικία και μετά.

Αρκετά μεγάλο σωματικό βάρος.

Μετά από αρκετό φαγητό.

Χειρωνακτική Κόπωση.

Κρύο.



17 November 2018

Θεραπεία χωρίς φάρμακα για την Έξω Επικονδυλίτιδα ( Αγκώνας του Τένις ).

Τα παρακάτω είναι μετάφραση από τα Σουηδικά, ενός φυλλαδίου με οδηγίες για ασθενείς με Έξω Επικονδυλίτιδα που εξέδωσε η Νομαρχία Skåne της Σουηδίας το 2008. Το επιμελήθηκε η Εργασιοθεραπεύτρια Stina Brodén, από το Νοσοκομείο της Kristianstad σε συνεργασία και με άλλους Εργασιοθεραπευτές, αλλά και εκπροσώπους από την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας αλλά και τα Νοσοκομεία της Νομαρχίας της Skåne. 
Την μετάφραση από τα Σουηδικά στα Ελληνικά την έκανε ο Γενικός - Οικογενειακός Ιατρός, Αργύρης Αργυρίου https://gr.linkedin.com/in/argiriosargiriou




Συμπτώματα και αίτια της Έξω Επικονδυλίτιδας:

Η έξω επικονδυλίτιδα είναι μία φλεγμονή εκεί που προσφύονται οι μύες στην έξω μεριά του βραχίονα ακριβώς πάνω ή κάτω από τον αγκώνα. Ονομάζεται και Αγκώνας του Τένις ( Tennis Elbow) γιατί προσβάλλει αρκετά συχνά τους τενίστες.

Οι μύες που προσβάλλονται από αυτή την φλεγμονή είναι υπεύθυνοι για την έκταση των δακτύλων και του καρπού. Οι ενοχλήσεις αυτές μπορούν να εμφανιστούν απότομα ή σταδιακά με αυξανόμενο πόνο.

Η φλεγμονή προκαλείται συνήθως από υπερκόπωση των μυών τοπικά, λόγω επαναλαμβανόμενων και μονότονων κινήσεων π.χ. στο βάψιμο,  την ξυλουργική ή την δουλειά στον υπολογιστή. Σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί επίσης να προέλθει λόγω κάποιου χτυπήματος τοπικά. Μερικές φορές πάλι δεν μπορεί κανείς να βρει κάποιο ξεκάθαρο αίτιο.

Τα συμπτώματα είναι πόνος στην έξω και πάνω μεριά του αγκώνα. ( δείτε στην παραπάνω φωτογραφία την περιοχή που είναι κόκκινη ). Ο πόνος αντανακλά από την περιοχή του αγκώνα μέχρι τον καρπό αλλά μερικές φορές και προς τα πάνω (δηλαδή προς τον βραχίονα, δηλαδή το μπράτσο). Εκτός από πόνο μπορεί κανείς να νιώσει το χέρι του πιασμένο και αδύναμο.

Μερικές φορές νιώθει κανείς δυσκαμψία και δυσκολία στο να ισιώσει τον αγκώνά του το πρωί καθώς και τοπικό πρήξιμο αλλά και τοπική ερυθρότητα.

Πρόγνωση:

Οι ενοχλήσεις αυτές μπορεί να κάνουν πολύ καιρό να περάσουν. Υπάρχει επίσης κίνδυνος οι ενοχλήσεις να εξαφανισθούν μεν παροδικά αλλά να επανέλθουν.

Θεραπεία:

Αν ξέρεις ότι έχεις κουράσει πολύ τον αγκώνα σου, προσπάθησε να αποφύγεις την εργασία που προκάλεσε την υπερκόπωση. (προσπάθησε να αναλύσεις τι δουλειές κάνεις στο σπίτι και στην εργασία σου και να μαντέψεις ποια από όλες αυτές τις δουλειές κούρασε πιο πολύ τον αγκώνα σου).  Είναι παρόλα αυτά σημαντικό να χρησιμοποιείς το χέρι σου με όσο πιο φυσικό τρόπο γίνεται.

Σε οξείες καταστάσεις μπορείς να απαλύνεις τις ενοχλήσεις με πάγο. Βάλε μια παγοκύστη πάνω στο σημείο που πονάει. Είναι σημαντικό να μην έρθει σε άμεση επαφή η παγοκύστη με το δέρμα (μπορείς π.χ. να την παγοκύστη μέσα σε μια μαξιλαροθήκη πριν την ακουμπήσεις τοπικά στο δέρμα σου για κάποια λεπτά της ώρας).

Μερικές φορές μπορεί να βοηθήσει στον πόνο και μασάζ που μπορείς να κάνεις τοπικά.

Μερικές φορές μπορεί ακόμη να βοηθήσουν:

Ένας νάρθηκας ή επίδεση τοπικά (προσοχή ο νάρθηκας ή η επίδεση δεν πρέπει να είναι δένονται τόσο σφιχτά που να προκαλούν επιπλέον πόνο, πρήξιμο ή απώλεια της αισθητικότητας ).

Εργονομικές συμβουλές.

Stretching.

Ασκήσεις ενδυνάμωσης των μυών.

Αν παρόλα αυτά οι ενοχλήσεις δεν περάσουν πρέπει να επισκεφτείς Ιατρό. Μερικές φορές ο Ιατρός μπορεί να χορηγήσει αντιφλεγμονώδη φάρμακα ή να δώσει αναρρωτική άδεια. Μερικές φορές μπορεί επίσης να χρησιμοποιήσει βελονισμό ή να κάνει τοπική ένεση κορτιζόνης. Σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση.

Αναλυτικότερα, όσων αφορά κάποιες από τις προαναφερόμενες θεραπευτικές προσεγγίσεις:


Παράδειγμα νάρθηκα για τον αγκώνα το τένις:


Εργονομικές συμβουλές:

Μην υποτιμάς το θέμα του πόνου. Να ξεκουράζεις τον αγκώνα σου και να χρησιμοποιείς τοπικό νάρθηκα ή τοπική επίδεση.

Όταν πρέπει να χρησιμοποιήσεις τα χέρια σου προσπάθησε να μοιράζεις τις δουλειές και στα δύο χέρια.

Όταν πας να σηκώσεις κάτι, πρέπει να σηκώνεις με τα χέρια κοντά στο σώμα σου και ΟΧΙ με τεντωμένους τους αγκώνες.

Προσπάθησε να δουλεύεις με τις αρθρώσεις των καρπών σου, ίσιες.

Όταν πιάνεις κάτι να το πιάνεις και με τα πέντε δάκτυλά σου, ώστε να μοιράζετε το βάρος σε όλες τις αρθρώσεις των χεριών.

Απόφυγε μονότονες και επανειλημμένες κινήσεις με τους καρπούς.

Προσπάθησε να βρεις μεγεθυμένες και μαλακές λαβές σε εργαλεία που χρησιμοποιείς σε καθημερινή βάση. (μερικά καταστήματα ορθοπεδικών ειδών πουλάνε τέτοιες λαβές).

Χρησιμοποίησε εργαλεία που έχουν ελαστικές λαβές.


Πρόγραμμα ασκήσεων τεντωμάτων ( stretching ) στο σπίτι σύμφωνα με το μοντέλο του Πανεπιστημίου Linköping Σουηδίας, κατά της Έξω Επικονδυλίτιδας:



Κάνε μια προθέρμανση με μεγάλες κινήσεις στους βραχίονες και στα χέρια. Κάνε ένα ελαφρύ μασάζ στην περιοχή που σε πονά για να αυξήσεις τοπικά την κυκλοφορία στους μύες (στις δύο παραπάνω φωτογραφίες ο αγκώνας που πονά είναι ο δεξιός αγκώνας της γυναίκας).

Σφίξε τους μύες που κάνουν έκταση του καρπού αργά αργά με σφιγμένη γροθιά και πίεσε την ραχιαία πλευρά (δηλαδή όχι την παλάμη αλλά την αντίθετη πλευρά) της άκρας χείρας στην περιοχή του δείκτη δάκτυλου προς τον αγκώνα του άλλου χεριού όπως δείχνει η παραπάνω εικόνα. Κρατήσου έτσι για 10 δευτερόλεπτα. Μην ξεχνάς να έχεις τους βραχίονές σου, κοντά στο σώμα σου. Προσοχή: Μην ανασηκώνεις τους ώμους σου.

Χαλάρωσε. Άφησε τους βραχίονες να κρέμονται χαλαροί και "τίναξε" λίγο τους μύες σου.

Τέντωσε τον αγκώνα σου - γύρισε το χέρι προς τα μέσα και λύγισε τον καρπό. Τράβηξε το χέρι προσεκτικά προς τα πάνω έτσι ώστε να νιώσεις ότι "τραβάει" στους μύες της έξω (ραχιαίας) μεριάς του αντιβραχίονα που έχει το πρόβλημα (αντιβραχίονας είναι η περιοχή μεταξύ του αγκώνα και του καρπού). Κρατήσου έτσι για 15 δευτερόλεπτα.

Χαλάρωσε. Άφησε τους βραχίονες (μπράτσα) να κρέμονται χαλαροί και "τίναξε" λίγο τους μύες σου.

Επανέλαβε τις παραπάνω ασκήσεις 5 φορές καθημερινώς.

Ασκήσεις μυϊκής ενδυνάμωσης ( έκκεντρες ασκήσεις ) για τον αγκώνα του Τέννις σύμφωνα με το Σουηδικό μοντέλο του Linkoping:



Κάνε ζέσταμα και τεντώματα ( stretching ) ως άνω.

Έκκεντρη άσκηση:

Κάθησε άνετα με τον αντιβραχίονα που έχει το πρόβλημα πάνω στο τραπέζι, την παλάμη προς τα κάτω και τον καρπό ελεύθερο έξω από την άκρη του τραπεζιού - ενώ ο αγκώνας είναι σε ορθή γωνία.

Σήκωσε προς τα πάνω τον καρπό χωρίς αντίσταση.

Βάλε το βαράκι στο χέρι σου και χαμήλωσε το χέρι αργά για 10 δευτερόλεπτα.

Άφησε το βαράκι και σήκωσε τον καρπό πάλι.

Επανέλαβε την κίνηση αυτή 15 φορές. Αυτή την άσκηση (με τις δεκαπέντε επαναλήψεις) την κάνεις μία φορά την ημέρα.

Τελείωσε με τεντώματα ( stretching ) όπως περιγράψαμε στις πρώτες 2 ασκήσεις.

Κάνε αυτές τις ασκήσεις μία φορά την ημέρα για 12 εβδομάδες! Είναι σημαντικό να μην διακόψεις την προπόνηση αυτή.

Αύξησε το βάρος με 10% ανά εβδομάδα εκτός και αν σου έχει δώσει ο Φυσικοθεραπευτής ή ο Ιατρός σου άλλες οδηγίες. Οι γυναίκες ξεκινούν με 1/2 (= μισό ) κιλό ενώ οι άντρες με 1 (ένα ) κιλό. Παραδείγματα υλικών που μπορεί να χρησιμοποιήσει κανείς για βάρος: μια σακούλα με άμμο, πλαστικό μπουκαλάκι νερού, βαράκι γυμναστικής, μικρό πλαστικό κουβά με νερό ή άμμο.

Η προπόνηση αυτή μπορεί να προκαλέσει πόνο στους μύες κατά την διάρκεια των ασκήσεων. Μπορεί επίσης να αισθανθεί κανείς μια παροδική επιδείνωση. Είναι σημαντικό να σημειώσει κανείς που ακριβώς πονά, γιατί τον πόνο πρέπει να τον νιώθεις μέσα στον μυ, όχι μέσα στην άρθρωση του αγκώνα.

Χρησιμοποίησε νάρθηκα του καρπού με χρατς / - επίδεσμο κατά την διάρκεια της νύχτας. Αν χρειαστεί μπορεί τον νάρθηκα αυτόν ή τον επίδεσμο να τον φοράς και όταν δουλεύεις ή κάνεις κάποιες επίπονες δραστηριότητες.

Μετά από τις 12 εβδομάδες προπόνησης, συνέχισε με άλλες 12 εβδομάδες σκέτα τεντώματα (stretching) ως άνω.

Δείτε και ένα σχετικό βιντεάκι 3 λεπτών από το youtube με τον τίτλο Three Tennis Elbow Exercises εδώ ( Μια διευκρίνηση επειδή το βιντεάκι είναι Βρετανικό. 1 pound = 1 libre (lbs).  2-3 pounds = 2-3 libres: 0,9 - 1,3 κιλά ):









16 November 2018

Στην Ελλάδα έχουμε την τάση να υπερτονίζουμε τον ρόλο του Γενικού Ιατρού, στην Πρόληψη.




Στην Ελλάδα, υπάρχει μία τάση να υπερτονίζουμε τον ρόλο του Γενικού Ιατρού (Γ.Ι.)  στην Πρόληψη,  υποβαθμίζοντας ταυτόχρονα  τον ρόλο του ως «Φίλτρου» αλλά και ως Διαχειριστή των πιο συχνών νοσημάτων στην Κοινότητα.

Είναι βολικό γιατί έτσι δεν χρειάζεται κανείς πολύ διάβασμα και με  τον τρόπο αυτό αποφεύγουμε να κοντραριστούμε και με τις άλλες ειδικότητες…

Αν πιάσει όμως κανείς δουλειά ως Γ.Ι. στην Βόρεια Ευρώπη και προσπαθήσει να την «σκαπουλάρει» μόνο με την πρόληψη τότε θα φάει «σουτ» σε χρόνο  dt (εκεί δεν υπάρχει και η μονιμότητα όπως την εννοούμε εδώ στην Ελλάδα).

Εκεί, πρέπει να είναι κανείς σε θέση να ξεκινήσει αντικαταθλιπτική αγωγή, να ρυθμίσει Αρτηριακή Υπέρταση, να ξεκινήσει Ινσουλινοθεραπεία, να πάρει βιοψία από το πτερύγιο του αυτιού, να αδειάσει ένα γόνατο, να κάνει γυναικολογική εξέταση, να εξετάσει ένα βρέφος 4 μηνών, και, και, και… (πάντα υπό αυστηρό έλεγχο του οικονομικού κόστους των φαρμάκων ή/και των εξετάσεων)




05 November 2018

Εμετός το πρωί;

Θυμάμαι που μας έλεγε ένας Καθηγητής στην Ιατρική Σχολή του Lund, την δεκαετία του 80:

Εμετός το πρωί;

Αν είναι παιδί υποψιάσου Όγκο στον  Εγκέφαλο.

Αν είναι γυναίκα υποψιάσου Εγκυμοσύνη.

Αν είναι άντρας υποψιάσου Αλκοολισμό.


(εννοείται ότι τα παραπάνω είναι πολύ απλοποιημένα και σχηματοποιημένα και ότι "παίζουν" και άλλες διαγνώσεις, παρόλα αυτά είναι ένας χρήσιμος μπούσουλας).

20 October 2018

Studieresa (3 dagar= om Greklands sjukvård.


Tiderna avser alltid lokal grekisk tid. Tiderna kan ändras lite beroende på omständigheterna.

Fredag 19e oktober 2018

Frukost 07.00 till 10.30 (restaurangen är i sjunde våningen)

10.30 till 11.30 Diskussion med Argirios om sjukvården i Grekland i sal Nestos på hotellet.

11.30 till 12.30 vi handlar lite mat och vilar.

12.30 Bussen tar oss från södra ingången av hotellet mot sjukhuset.

13.00 till ca 14.30 vi besöker Kavalas sjukhus

14.30 till ca 15.00 buss mot hotellet.

15.00 till 16.30 vilostund.

16.45 till 17.00 vi besöker en privat barnläkarmottagning.

17.00 till 17.15 vi besöker en privat allmänläkarmottagning

17.15 till 17.30 vi går förbi en statlig vårdcentral (IKA) i centrala Kavala (troligen) samt ett privat laboratorium.

17.30 till 19.00 vilostund.

19.00 till 20.00 middag på hotellet.



Lördag 20e oktober 2018

Frukost 07.00 till 09.00 (man kan passa på att handla lite bröd och frukt också inför resan)

09.30 busser tar oss mot hamnen Keramoti.

10.30 vi tar båten mot ön Thassos och vi är framme där vid ca 11.05

11.05 till ca 11.30 vi tar oss till byn Panagia

11.30 till 12.30 kaffe i byn Panagia.

12.30 till 13.00 buss mot Alyki.

13.00 till 15.00 vi kan antingen bada på Alyki strand eller äta middag eller både och…

15.00 till ca 16.00 buss mot öns statliga Vårdcentral Prinos.

16.00 till ca 16.30 Besök på Vårdcentral Prinos.

16.30 till ca 17.00 buss mot hamnen Limenas.

17.45 båt mot fastlandet.

17.45 till 18.30 buss mot Kavala

19.00 middag.


Söndag 21a oktober 2018

Frukost 06.30 till 07.20

Bussen avgår mot flygplatsen 07.30

Flyget går 11.15



Greklands sjukvård (en föreläsning som jag hade 19e oktober 2018).



Några ord om landet
Historia Gamla greker, Romare, Bysans, Turkar, Moderna Grekland.
Klimatet, Politik, Försvar 3,98% av BNP andra högsta i världen, USA 4,68%, Ekonomi, blandekonomi med mycket stat i, handelsflotta, turism, Euro sedan 2001.

11 miljoner invånare. (Sverige ca 9 miljoner)

Några ord om Kavala: Ganska ny stad. Gamla Greker, Romare, Turkar, Modern Grekland. Tobaksstad.


Primärvård


250 vårdcentraler på landet. 1500 enmannamottagningar. 500 vårdcentraler på i städerna.

Privata mottagningar. Några anslutna till försäkringskassan men de flesta inte. Enmanna och några kedjor också.

Ca 11.000 apotek i Grekland. (94,2 per 100.000 invånare dvs den högsta apotektäthet i Europa).

Sekundärvård

140 sjukhus (varav 70 av de har mindre än 400 sängar )

Tertiärvård

7 universirsitetssjukhus


Några nummer om Greklands hälsa

Grekland: 8,1 % av BNP går till hälsa. 6,26 läkare per 1.000 invånare. 4,3 sjukhussängar per 1000 invånare.

Sverige: 9,6 % av BNP går till hälsa.

Medellivslängd i Grekland 81,2 år Medelivslängd i Sverige 82,4 år. (Svenskarna lever 1 år längre).

( 78,7 år för grekiska män, 83,7 för grekiska kvinnor. 80,6 för svenska män, 84,1 för svenska kvinnor).


https://www.worldlifeexpectancy.com/greece-life-expectancy

http://worldpopulationreview.com/countries/greece-population/

Slutsats

Met tanke på att Sverige har en betydligt mera utvecklad sjukvård, skulle man förvänta sig en större skillnad i slutresultatet ( medellivslängden). Det beror på att det finns en massa andra faktorer som påverkar medellivslängden och hälsan i allmänhet.


Gener, familjbakgrund, utbildning, yrke, inkomst, boende, närmiljö, kultur, föreningsliv, skola, utbildning, arbete, arbetslöshet, livsstil, samhällsekonomi, miljö, sjukvård.

Det är viktigt att vi som sjukvårdspersonal gör en samvetsgran och så bra som möljligt arbete, men vi ska inte vara alltför neurotiska. Våra insatser utgör bara en liten bråkdel av faktorerna som påverkar hälsan hos befolkningen. Det finns många faktorer som bidrar minst lika mycket till medellivslängden i en befolkning.

Medicin är en social vetenskap och politik är inget mer än medicin i en större skala.

Medicine is a social science, and politics is nothing else but medicine on a large scale.
Rudolf Virchow

30 September 2018

Ζορμπάς.

Μια πολύ εύστοχη ανάρτηση του συναδέλφου Χρήστο Ντέλλου στον τοίχο του στο facebook, στις 29/09/2018 με αφορμή έναν "τυφώνα" που θα χτυπήσει αυτές τις ημέρες την Ελλάδα και που τον ονόμασαν Ζορμπάς. Την δημοσιεύω μετά από άδειά του:


ΖΟΡΜΠΑΣ δεν σημαίνει τυφώνας!
Σημαίνει να αντέχεις σε τυφώνα!
Να μπορείς να ξεκινήσεις τη ζωή σου πάλι από την αρχή,
ότι και να σου τύχει!








Grandfather.



Δεν είναι μόνο ότι είναι όμορφος πίνακας που βγάζει μια ασυνήθιστη ηρεμία. Είναι και ο τίτλος του, ( grandfather ) που με άγγιξε γιατί μου θύμισε εικόνα από το χωριό του παππού μου, το Ποδοχώρι.

Grandfather
Oil on Linen 11" x 14"
Edigio Antonaccio












29 September 2018

"Το 85% δεν υπάρχει στα βιβλία ".



Αυτό δεν το έγραψε ένας Γενικός Ιατρός αλλά ένας Αμερικάνος Οφθαλμίατρος και αναφέρεται στο βιβλίο The Reflective Practiotioner του Donald Schön.


Ένας Γενικός Ιατρός θα ανέβαζε το νούμερο ακόμη πιο ψηλά...


Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να απεμπολήσουμε την φιλοδοξία μας να μαθαίνουμε συνέχεια και να εφαρμόζουμε στην πράξη την Βιοιατρική επιστήμη . Πρέπει όμως να συνειδητοποιήσουμε ότι η Βιοιατρική έχει τα όριά της στην Κλινική Πράξη. Σχετικά επιστημονικά άρθρα καταλήγουν ότι είναι δύσκολο να δει κανείς μια φυσικομαθηματική λογική γύρω από το πώς οι Κλινικοί Ιατροί κάνουμε διάγνωση και λύνουμε τα κλινικά προβλήματα.

Γεώργιος Αργυρούδης. In Memoriam.


Έτσι χάθηκε ο προπάππους μου ο Γιώργος Αργυρούδης από το Ποδοχώρι Καβάλας.

 


 

Από δημοσίευση του Καβαλιώτη Ιστορικού Κυριάκου Λυκουρίνου, στον τοίχο του στο facebook, στις 29/09/2018:

Της Βουλγαρίας τα βουνά
Θεέ μ’ χαμήλωσέ τα
να διούμε τις μπαμπάδες μας (να διούμε και τις άντρες μας)
και πάλ’ αψήλωσέ τα

Το πιο ειδεχθές πρόσωπο της Βουλγαρικής Κατοχής 1916-1918 υπήρξε αναμφίβολα ο εκτοπισμός 35-40.000 χιλιάδων ανδρών στο εσωτερικό της Βουλγαρίας: στο Κίτσεβο, στη Σιούμλα, στο Κάρνομπατ, στο Γκόστιβαρ κ.ά. Από τους “ομήρους” (αυτόν τον όρο χρησιμοποιούσαν τότε στην περιοχή) 12.000 με 18.000 υπέκυψαν στις στερήσεις, τις κακουχίες και τη σκληρή καταναγκαστική εργασία. Η ομηρία έχει μείνει ανεξίτηλη στη συλλογική μνήμη των γηγενών κατοίκων της Ανατολικής Μακεδονίας και έχει περάσει και σε πολλά δημοτικά τραγούδια. Το τραγούδι αυτό έχει καταγραφεί στη Χωριστή της Δράμας (στις συγκεκριμένες παραλλαγές και με την τοπική προφορά, από τον φίλο Δημ. Πασχαλίδη, ρέκτης της τοπικής ιστορίας και παράδοσης) και εκφράζει την αγωνία της κοινότητας για την τύχη των αγαπημένων τους.*

* Με αφορμή τη συμπλήρωση ενός αιώνα από την “Ανακωχή της Θεσσαλονίκης” (υπογράφεται στις 29 Σεπτ. 1918 ανάμεσα στη Βουλγαρία και στις δυνάμεις της Αντάντ), που σημαίνει και το τυπικό τέλος της βουλγαρικής κατοχής 1916-1918 στην Ανατολική Μακεδονία. Η 29η Σεπτεμβρίου έχει προταθεί ως ημέρα μνήμης και τιμής για τα χιλιάδες θύματα.

Φωτ.: Διανομή φαγητού στη Δράμα (από Imperial War Museum του Λονδίνου).

Βιβλιογραφία γύρω από το θέμα της επικοινωνίας Ιατρού - Ασθενούς. (Στα Αγγλικά και στα Σουηδικά).




 
Andersson S-O. En forskarcirkel i tiden. Allmänmedicin nr 2 1989:64-66



Andersson S-O, Matsson B. Length of Consultations in General Practice in Sweden: Views of Doctors and Patients. Family Practice 1989; 6:130-134.

Benktsson B. Varat och tiden. En introduktion till Martin Heideggers tänkande. Lund: Liber (1971), 1983.

Hull F M, Hull F S. Time and the general practitioner: The patient´ s view. J R Coll Gen Pract 1984; 34: 71-75

Johansen A. Tid är makt, tid är pengar. Malmö: Röda Bokförlaget, 1984.

 

Erickson F. Listening and speaking. In: Tannen D, Alatis J E, eds. Language and Linguistics: The Interdependence of Theory, Data and Application. Washington: Georgetown University Round Table on Language and Linguistics 1985.

Wittgenstein, L. Philosophical investigations. Sec. ed. Oxford: Basil Blackwell 1967.

 

Areskog-Wijma B: The gynaecological examination – womens´experiences and wishes and the role of the gynaecologist. J Psychosom Obstet Gynecol 1987; 6:59

Areskog – Wijma B: Överföring och motöverföring – instrument i den gynekologiska undersökningssituationen? Läkartidningen 1987; 84:2195.

Areskog – Wijma B, Wijma K: Consequences of gynaecologists´confrontations with patients`existential questions. In: van Hall EV, Everaerd W (eds) The free woman. Women´s health in the 1990s. Carnforth: The Parthenon Publishing Group, 1989: 906-910.

Emerson J: Behavior in private places: Sustaining definitions of reality in gynaecological examinations. In: Dreitzel H P, ed. Recent sociology, vol 2. London: MacMilan Comp, 1970: 74-97.

Rogers C R: Client-Centered Therapy. Boston: Houghton Mifflin Comp, 1965.

Wijma K, Areskog-Wijma B: Women´s experiences of their genitals as an important aspect of their meetings with gynaecologists. J Psychosom Obstet Gynecol 1987; 6:133.

 

Norrby K. God förståelse mellan läkare och patient ger högre grad av läkning. Kongressrapport. Läkartidningen 1990; 87: 1560-61

 

Balint M. Läkaren, patienten och sjukdomen. Stockholm: Natur och Kultur 1964.

Barrows A S. The Clinical Reasoning of Randomly Selected Physicians in General Medical Practice. Clin Invest Med 1982; 5:49-55.

Eisenberg J M. Sociologic Influences on Desicion-Making by Clinicians. Ann Intern Med 1979; 90:957-64.

Schön D A. The Reflective Practitioner. London: Morris, Temple, Smiths Ltd 1983.

Stewart M. What is a successful Doctor-Patient interview? A study of Interactions and Outcomes. Soc Sci Med 1984; 19:167-75.

Χιονισμένο Τοπίο.


07 September 2018

Läkarundersökning av barn. Läkare delar med sig knep som kan hjälpa.

En intressant diskussion den 5e september 2018  från en facebookgrupp som heter Läkare inom allmänmedicin:

Att undersöka ett barn som är febril, rädd eller i smärta kan vara en utmaning - för dig och för barnet. En bra konsultation-/undersökningsteknik kan därför göra skillnaden mellan ett smidigt besök eller framtida white coat syndrome.

Jag brukar ignorera föräldrarna från första stunden och fokusera på barnet från början. Presenterar mig själv först för barnet, sedan för förälder.
På väg in till rummet, så brukar jag fråga om barnet tycker om klistermärken, och att jag har några fina som han/hon kan få välja mellan.
Väl inne i rummet så (beroende på ålder på barnet) så är det antingen barnet som först får berätta eller så via förälder, men fokus hela tiden på barnet. Oftast när jag pratar med föräldern får barnen titta på klistermärkena och välja en redan då som dem kan få ta med sig.

Sen så när det kommer till själva undersökningsmomentet så visar jag tex stetoskopet först, frågar om dem sätt en sån förut, om dom har en hemma, ibland får dem hålla den i handen, förklarar vad man gör med dem. Med otoskop brukar jag visa upp hur den lyser, visa hur man tittar etc.

Mycket handlar i princip just om allians och förtroende mellan mig och barnet.
Sen så beror det ju också på vad man träffas för, självklart kanske det finns vissa fall då det inte fungerar men på VC tänker jag att vi oftast har tid och möjlighet att vara lite långsiktigare. För om barnet upplever ett bra besök, så blir det oftast 100 gånger lättare nästa gång man träffar dem.


Klistermärken INNAN undersökningen. Ahaa ska prova.

Gör likadant! Brukar dock för barn som visar fortsatt skepcism alltid undersöka förälder först. Otoskop eller stetoskop mm. Brukar också låta dom känna på det! Aldrig misslyckats efter det förutom en gång med ett autistiskt barn som jag inte då hade tillräcklig kunskap om.

Jag gör ungefär samma (minus det där med klistermärken först - det ska jag börja med!), brukar även låta barnet lyssna själv med stetoskopet först. Antingen på sig själv, förälder eller medföljande syskon. Ibland vill de även lyssna på mig, och det får de såklart! De allra flesta barn brukar tycka att det är väldigt spännande att lyssna på hjärta, lungor och inte minst magen, och sedan brukar det inte vara några problem när jag säger att jag är nyfiken på hur det låter och också vill lyssna. 
Såpbubblor går ju så gott som alltid hem också!

Ballongdjur...

Haha glömde lägga till, har blivit en mästare på att göra ballongdjur med handskar

jag har riktiga ballonger. Har maskerat bilden lite även om jag känner föräldrarna väl.

Borde vara obligatoriskt under ped-radningen. Hänga 2 dagar på clown-skola


The Beginner's Guide to Making a Dog Balloon Animal


köp kvalitetsballonger. Jag köper mina på www.ballonger.nu

Och börja med att göra ballongen, så blir resten av besöket bra. Och det handlar ju om mental ålder så en 17 åring med förståndshandikapp kan bli lika glad.

Den person som INTE blir glad av en djur-ballong har ingen själ.

Lite beroende på ålder givetvis men jag brukar fråga om jag får se om jag kan lista ut vad hen åt till frukost/lunch genom att lyssna på magen (hjärtat), titta i munnen, kolla om tandtrollen rymt med mat till öronen tex. Brukar vara ganska framgångsrikt. Om man sen skulle chansa rätt är stämningen i topp! 

Jag kör samma strategi som ...... med skillanden att de får börja välja ett klistermärke under anamnestagningen, och sen får de en till efter avslutat undersökning 😉 
En annan sak som brukar vara populär är att lite större barn kan få lyssna på sitt eget hjärta om de vill, man ser hur fascinerade de blir och sen går resten av undersökningen väldigt smidigt 😊
Barn som är typ 5-7 år brukar tycka att det är roligt att ”lyssna efter mat”, att när jag lyssnar på magen så säger jag att ”här lät det som en pannkaka”, och får fnissiga svar som ”nääää, det är köttbullar!” 😄
Och att titta i hals och öron brukar underlättas av att säga att otoskopet är en ficklampa, och att ”munnen/örat är som en grotta, och då behövs en ficklampa för att se vad som gör ont”.

Vilken lång lista det blev

Att lyckas få ur en hel anamnes ur en 4-5 åring är en utmaning, men oj vad roligt det är när man lyckas och bara behöver komplettera med någon enstaka fråga till föräldrarna. Och barnet känner att det verkligen var deras besök.

Jag har en stor låda med leksaker på rummet och oftast ett par på skrivbordet! Barnet kan leka lite medan jag pratar med föräldrarna. Funkar väldigt bra! Gör som er andra med stetoskop, öron och mun.

A och O är att låta det ta tid. Börja med det enkla dvs hudkostym, hjärta och lungor och buk och avsluta med det jobbiga (öron). Gråter barnet hejdlöst ja men då är det dumt att lägga en halvtimme på att lugna barnet. Då kör jag bara på. Oavsett vad så ska barnet bedömas av läkare.

Fokus på barnet (hälsar först på barnet, "du och pappa får sitta på de stolarna"). Låter barnet berätta först, hjälper till med frågor om barnet är blygt/yngre (har du ont i ett öra? Kan du peka på vilket?)
Visar stetoskop, otoskop och berättar vad jag ska göra vid us. Frågar sedan "När jag undersöker dig, vill du sitta på britsen eller i mammas knä? Så de får känna att de är med o bestämmer. 
Börjar lyssna på ex. förälderns hand om de tycket stetoskopet är läskigt. Är ärlig med Mos, det kan kännas lite obehagligt/äckligt men jag är snabb 🙂 Aldrig några problem.
Allt anpassas så klart efter ålder.


En läkarstudent lärde mig att viska när jag ska titta i öronen! Då koncentrerar barnen sig på att lyssna och verkar på nåt sätt bli mer nyfiken om vad som sägs, än att protestera mot det som görs. 
Ett annat tips är att få barnet att flåsa "ha, ha, ha" som en hund när man tittar i svalget, så behöver man inte använda någon spatel

Med blyga rädda barn gör jag tvärtom. Tittar på mamma och pappa och låter barnet spana in mig först. När mamma och pappa ser glada och nöjda ut frågar jag om de vill sitta själva på britsen eller med mamma/pappa och då brukar resten flyta på och barnet låta mig undersöka utan problem.

ST dagarna i Piteå -de var så bra! jag gör också ballongdjur fortfarande! 
Jag undersöker ibland föräldrarna, lyssna på deras hjärta t ex och kollar i deras öron, ”så här gör man hos doktorn”. Sedan brukar jag sätta mig lägre än barnet, så att det kan
 titta ner på mig och kanske känna sig säkrare. Har fått det som tips av en barnläkare. Ingen aning om det fungerar bättre dock, har lärt mig så och aldrig provat annorlunda.

Ballongdjur? Är det uppblåst handske?

Nej, riktiga med ballonger, se svar längst upp, finns också en video, sååå värt att lära sig! Kan ibland användas som avledande manöver vid provtagning eller suturering också.

Har en låda med leksaker som barnet får titta i- bra både för att se hur påverkat det är(orkar intressera sig?)och jag kan ta anamnes med förälder om barnet är litet. Brukar vara bra att sitta på huk framför barnet och lyssna på benet, på magen... först därefter smyga upp till det jag egentligen vill höra. Passar på räkna andningsfrekvens medan jag lyssnar på hjärtat( barnet tycker ju ofta det läskiga kommer när man gör något bakom ryggen på dem). Otoskopet brukar jag lysa med på min hand först och visa vilken liiiiten ficklampa jag har.
Större barn vill gärna titta i mammas öra eller låna stetoskopet.....

Apropå att sätta sig lägre än barnet: jag sätter mig på golvet ibland.


Amazing Doctor shows how to Inject a baby without crying


Brukar ge liten leksak om de varit duktiga men ofta med resultatet att de kräver det nästa gång också, innan de ens blivit undersökta. Har leksaker de får låna o då blir de jätteförbannade när de inte får ta med dom hem utan bara får ett litet klistermärke

Mina bästa tips när det gäller små barn som verkar lite blyga är att ignorera dem och prata m föräldrarna en stund först. Gäller ofta 1-2åringar. Brukar viska när jag undersöker deras öron: ska vi se vem som bor i det här lilla örat. Brukar funka klockrent.

Barnet i förälderns famn. Kontakt - hur gammal är du? Hur många fingrar? Vad heter du ? Ronja - aha och jag plitar långsamt med versaler ner namnet. Är det rätt? Barnet nickar. Vem är farbrorn/ tanten? Barnet viskar mamma/pappa. Två minuter kontaktskapande knep och sedan går det galant med status.

Många bra tips ovan! 👍🏻Kan lägga till såpbubblor! Oftast en hit för de små barnen. Sen får man inte glömma den viktiga frågan om barnet verkligen behöver genomgå aktuell undersökning...det är bra att tänka efter före om undersökningsresultatet verkligen förändrar handläggningen, om inte och barnet protesterar, respektera protesten och avstå! Chansen är då större att du får förtroendet att undersöka när det verkligen behövs

Mitt trick för att introducera otoskopet är att be barnet (fråga om de vågar) sätta fingertoppen på lampan (min magiska lampa), om barnet inte vågar så får föräldern testa. Då lyser finget lite, och då frågar jag igen om vi inte ska se om barnets finger kan lysa ännu mer. När de vågar så blir det wow, ditt finger är magiskt! Men är naglarna rena? Vi måste nog kolla alla fingrarna. Och så kommenterar jag alla naglarna (det är värt dessa minuter). Extra kul om barnets är renare än förälderns. Sedan säger jag att vi ska kolla om öronen är lika fina. 😎 Och då brukar barnet i många fall vara jätteintresserat. Ibland (med rätt förälder) kan jag titta i förälderns öra och barnet får säga om förälderns huvud lyser.😊 Så här gör jag oftast och det är märkligt hur ofta det funkar.

Wow vilka fantastiska tips ni alla har!! Jag har precis gått barnkursen (är student) och där fick jag inte alls konkreta tips på det här viset. Jag noterade att många körde med en liten låda med leksaker/klistermärken på sin mottagning dock. Och att lyssna på foten först, sen låret, etc. vid kroppsundersökning.

Jag fick tips av en barnortoped, att på väg in i undersöknings-/mottagningsrummet snabbt lägga handen på barnets axel eller liknande för att skapa lite kontakt och ”bryta isen”, och i övrigt så gör jag som många ovan, men att viskande fråga ”vem är tanten/farbrorn” är ju klockren! 😂 särskilt om man är osäker på om det är föräldrar eller mor-/farföräldrar.

Beror på var du arbetar. Mångårig erfarenhet från Norsk mellanstor stad både från BVC, legevakt och egen praxis går som oftast som en dans. Tack vare som oftast trygga föräldrar ger trygga barn i en undersökningssituation och det går undan. Behöver inte göra mig till. I Sverige i storstadsområden med låg ACG gud nåde om du gör fel och inte har god tid på dig. Ffa hälsa på alla, barnet först böj dig ner till barnets nivå, kom med beröm, om barnet har språk tala med barnet fråga varför du kommit, förklara varje moment, särskilt om du behöver hjälp av medföljande vuxen att hålla om det nu är nödvändigt- visa. Många föräldrar yppar ofta " det gör inte ont" förklara att det bör de undvika ssk upp till 4åå, kan bli ett eko i barnets huvud för många år framöver. Använd hellre(kollegor med )😀positivt laddade ord efter event negativa före ex det här kanske inte är så jättegott, går snabbt.... Finns mkt man kan komma med ex om febriga gångkunniga barn bär inte in dem i undersökningsrummet om de nu inte sover. Missar liksom halva undersökningen.

Mitt tips är raka ord om nödvänlighet att undersöka . Trygga säkra handskandes brukar gå fram bättre än lirkande.

Att träffa doktorn när de inte är sjuka tänker jag kan lägga grunden för att det går bättre när det behövs! Jag bjöd in 5-åringarnas från det närliggande dagiset på ”fråga doktorn”-stund på vårdcentralen. Mycket uppskattat! Utöver frågestund lite praktiska moment. De fick lyssna på varandra med stetoskop, jag visade blodtryckstagning på en och quadricepsreflexer på en annan och pupillreflex på mig själv, etc.

Wow! Många bra tips! Något jag ofta gör som jag tror inte står tidigare är att ta fram pennor så de kan rita på britspappret! Bra både till att roa medföljande uttråkade syskon så det blir lite lugnare på rummet och till patienten själv.

Hur vet du att de bara ritar på britspapperet? 🙂 kanske undvika ”permanent markers” ?

Det hände mig en gång, och då var det mamman som hade läkarbesök och ritpapper och pennor med sig till barnet som var med. Barnet lämnade en svart fläck på min brits och den är inte borta än trots sprit dagligen i flera månader...

Såklart får man välja en lämplig penna.

Jag ger ibland min stetoskop till föräldrarna och säger/pekar vart jag vill att de lägger den på och så lyssnar jag medan de håller hörlurar

Många bra tips! jag brukar göra lite roliga ljudeffekter när jag värmer upp med att lyssna på barnets mage och gissa vad de ätit och skoja lite. Sedan brukar de få ta i stetoskopet själv och sätta på tröjan, ibland har de ju nått roligt motiv/djur som man kan använda och låtsas lyssna på.

Om barnet är litet och gråter och inte är avledbart gör jag de undersökningar jag behöver göra och avslutar med att med ett stort leende och hög och ljus röst säga ett lite överdrivet ”Braaa! Nu är det klaart!”. Då slutar barnet gråta och bara stirrar på mig. De behöver veta att det jobbiga är över och sedan kan jag tala med föräldrarna om min bedömning. Detta har jag lärt mig av en BVC-sköterska, hon gjorde så när hon vaccinerade. Funkar alltid.