Όχι.

Πιστεύω ότι ένα από τα πιο βασικά πράγματα για να διατηρήσουμε την ευεξία μας σαν Ιατροί, είναι το να μάθουμε να λέμε και όχι. Βασικό είναι επίσης το να τολμούμε και να μπορούμε να εκφέρουμε τις αντιρρήσεις μας, αλλά χωρίς να προσβάλουμε τον Άλλον.

Είναι κάτι που δεν μας το μάθαν στο σχολείο, ούτε και στο Πανεπιστήμιο. Τουναντίον. Από μικρά παιδιά μας διαπαιδαγωγήσαν με το ότι καλός είναι αυτός που ποτέ δεν λέει όχι. Ειδικά με εμάς που γίναμε Γιατροί και που οι πιο πολλοί από εμάς ήμασταν οι ”καλοί” μαθητές του σχολείου, τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα...

Και όμως. Αν το όχι μας, το πούμε με ήρεμο αλλά σταθερό τρόπο και εξηγώντας σύντομα γιατί το λέμε, ο κόσμος μπορεί να το δεχτεί χωρίς να το πάρει προσωπικά. Σε περίπτωση που δεν το καταλαβαίνουν μπορούμε να επαναλάβουμε μερικές φορές, ακριβώς την ίδια φράση με τον ίδιο τόνο.

Το ίδιο πράγμα όταν δεν μας αρέσει κάτι. Δεν χρειάζεται να το κρατάμε πάντα μέσα μας (γιατί θα ξεσπάσει κατά πάσα πιθανότητα κάπου αλλού). Μπορούμε να το εξωτερικεύσουμε και να πούμε τα χειρότερα πράγματα για αυτό που δεν μας αρέσει: Αρκεί αυτό που λέμε να αναφέρεται σε μια συγκεκριμένη πράξη ή γεγονός και όχι να προσβάλλει τον άλλον συνολικά σαν προσωπικότητα. Μπορεί π.χ. να πεί κανείς ”Αυτό που έγινε ήταν ανόητο”. Αν όμως πούμε ”Είσαι ανόητος” τότε τα πράγματα αλλάζουν και η επικοινωνία με τον Απέναντί (είτε Ασθενής είναι αυτός, είτε Συνάδελφος) υπονομεύεται.

Αυτά βέβαια δεν ισχύουν μόνο για τους Ιατρούς. Νομίζω ότι και πολλούς από τους Ασθενείς μας δεν θα τους βλέπαμε στο Ιατρείο αν εφάρμοζαν στην ζωή τους τα παραπάνω.