26 April 2011

Η άλλη πλευρά της συνταγογραφίας.


Ένα κείμενο του Γενικού Ιατρού Δημήτρη Μακρέα, που το δημοσίευσε στο Φόρουμ της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας:


Εδώ και πολύ καιρό θέλω να γράψω μερικές σκέψεις σε σχέση με τη «νέμεση» του Γενικού Ιατρού (Γ.Ι.) Η συνταγογραφία στις μέχρι τώρα συζητήσεις έχει μόνο αρνητική χροιά, ενώ το μόνο θετικό που υπονοείται είναι τα δευτερογενή οφέλη για το συνταγογράφο. Βεβαίως για αυτούς μόνο που επιδιώκουν τα –απαράδεκτα κατά τη γνώμη μου- οφέλη .
Η αλήθεια είναι ότι η συνταγογραφία απομυζεί πολύ από το χρόνο του ΓΙ , σε μια διαδικασία που σε πρώτη ανάγνωση μοιάζει απόλυτα αντιπαραγωγική. Επίσης φέρνει το ΓΙ συχνά αντιμέτωπο με τη συνείδηση , τη γνώση, την επάρκεια, αλλά κυρίως με την ικανότητά του να υπερβαίνει τον «επιστημονικό εγωισμό» του προς όφελος της θεραπευτικής σχέσης και του ασθενή. Δημιουργεί ακόμα και υπαρξιακά ζητήματα. Στην εποχή του μνημονίου, τον καθιστά κατά κάποιο τρόπο υπεύθυνο για τη χρεωκοπία του κράτους!!!!!
Αφήνω σύντομα τις αρνητικές εκφάνσεις που λίγο πολύ έχουν συζητηθεί πολλές φορές για να προχωρήσω σε αυτό που ονομάζω «δημιουργική συνταγογραφία». Κατά τη γνώμη μου αυτή η υποχρεωτική-τακτική συνεύρεση γιατρού ασθενή κρύβει μια δυναμική που μπορεί να αξιοποιηθεί. Όλοι οι ΓΙ ,άλλος λίγο άλλο πολύ, έχουμε καταλάβει την αξία της λειτουργικής θεραπευτικής σχέσης και τη σημασία της πρώτης συνάντησης στην εδραίωση της. Τι γίνεται όμως όταν η πρώτη συνάντηση ή όσο η σχέση είναι ακόμα εύθραυστη, πάει κατά διαόλου για οποιοδήποτε λόγο? Η υποχρεωτική συνεύρεση μέσω της συνταγογραφίας συχνά θα δώσει και δεύτερη ευκαιρία ή πολλαπλές ευκαιρίες για να σωθεί η σχέση. Απαιτεί βέβαια σημαντική ικανότητα εκ μέρους του γιατρού να χαλιναγωγήσει τα αρνητικά του συναισθήματα απέναντι στον ασθενή. Για μένα οι δύσκολοι ασθενείς , αυτοί που δεν υποκλίθηκαν από την πρώτη στιγμή στη γοητεία μου (!!!!!!!), οι γρουσούζηδες, αυτοί που ηδονίζονται –με αυτοκαταστροφικό τρόπο- να με ακυρώνουν , αποτελούν την απόλυτη πρόκληση. Συνήθως κατορθώνοντας να μην υποκύψω στην τάση να απαντήσω στην επιθετικότητα τους με το ίδιο νόμισμα, δίνοντας χρόνο και εκμεταλλευόμενος τη συνταγογραφία, αφήνοντας να εννοηθεί ότι -παρά τη γρουσουζιά τους- θα είμαι εκεί όταν με χρειαστούν, έχω καταφέρει να εδραιώσω υγιή σχέση με πολύ δύσκολους ανθρώπους.
Η συνταγογραφία μας δίνει τη δυνατότητα επαρκούς ελέγχου της συμμόρφωσης των ασθενών στις προτεινόμενες θεραπείες. Πέρα από τα προφανή οφέλη , μας δίνεται η δυνατότητα να αξιολογήσουμε τη στάση συγκεκριμένων ανθρώπων απέναντι στην αρρώστια και τη θεραπεία και να επανεκτιμήσουμε τη στρατηγική προσέγγισής μας , λαμβάνοντας υπόψη τις πολύ συγκεκριμένες ιδιαιτερότητες κάθε ανθρώπου. Ακόμα να διορθώσουμε παραλείψεις στην κατανόηση των οδηγιών, κάτι που δεν είναι ούτε εύκολο ούτε αυτονόητο.
Μας δίνεται η δυνατότητα να εντοπίσουμε μικρά ή ακόμα και κραυγαλέα σφάλματα στη θεραπεία και να παρέμβουμε αποτελεσματικά είτε σε πρώτο είτε σε δεύτερο χρόνο. Στο σημείο αυτό χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή γιατί συχνά ερχόμαστε αντιμέτωποι τη δυσκολία και την άγνοια ή την άρνηση του ασθενούς να ακολουθήσει τη συμβουλή μας , πολύ συχνά σε αντιδιαστολή με τη γνώμη κάποιου άλλου γιατρού. Αυτό που προσωπικά προσπαθώ να κάνω, είναι να αναζητώ τη θεραπευτική λογική μιας προσέγγισης , ακόμα και αν η δική μου προσέγγιση είναι διαφορετική. Προτιμώ να μη βάλω τον ασθενή στην πολύ δύσκολη θέση να επιλέξει θεραπευτή, εξηγώ τις ενστάσεις μου καθώς και τη διαφορά στην προσέγγιση των προβλημάτων και δίνω χρόνο στον ασθενή να σκεφτεί . Όταν διαπιστώνω σημαντικά προβλήματα ή ακόμα χειρότερα δυνητικά επιβλαβείς πρακτικές, διατυπώνω με πολύ ισχυρό τρόπο τις ενστάσεις μου. Η διαδικασία αυτή αποτελεί μια πραγματική δοκιμασία της ποιότητα της θεραπευτικής σχέσης και απαιτεί πολύ προσεχτικό χειρισμό της αυθύπαρκτης εξουσίας του γιατρού απέναντι στον ασθενή. Έχει πολύ μεγάλη σημασία οι αποφάσεις και η στάση μας να καθορίζονται με γνώμονα το όφελος του ασθενούς και όχι από τον «επιστημονικό εγωισμό» και τη δίψα για εξουσία.

Η συνταγογραφία μας δίνει τη δυνατότητα να διερευνήσουμε σημαντικότερα προβλήματα υγείας που είτε συνοδεύουν είτε υποκρύπτονται από την αιτία για την οποία συνταγογραφούμε. Για να καταλάβετε τι εννοώ θα χρησιμοποιήσω ένα παράδειγμα (από τα άπειρα) φίλου ΓΙ. Κάποια στιγμή μια άγνωστη γυναίκα μπήκε στο ιατρείο για να συνταγογραφήσει τέσσερα διαφορετικά αντιφλεγμονώδη . Αφού ο συνάδελφος έπνιξε τα σιχτήρια που του ήρθαν αυθόρμητα ρώτησε τη γυναίκα για πιο λόγο χρησιμοποίησε τέσσερα διαφορετικά αντιφλεγμονώδη. Η γυναίκα του εξήγησε ότι η χρήση είχε γίνει από τον πενηντάρη άντρα της σε διάστημα τριών μηνών , λόγω συχνών ατυχημάτων. Ο γιατρός φώναξε τον άντρα που περίμενε στο αμάξι , πήρε ιστορικό των ατυχημάτων, υποψιάστηκε παθολογικά κατάγματα και καθοδήγησε τον άνθρωπο ο οποίος αποδείχτηκε ότι έπασχε από πολλαπλούν μυέλωμα! Ο γιατρός θα μπορούσε να είχε διαολοστείλει εξαρχής τη γυναίκα πήγε να «ξεπλύνει» τα αντιφλεγμονώδη ή να τα γράψει χωρίς πολλά πολλά για να την ξεφορτωθεί. Αντί για αυτό επέλεξε να εκμεταλλευτεί την τρισκατάρατη συνταγογραφία με δημιουργικό τρόπο.
Η συνταγογραφία μας δίνει την ευκαιρία να αξιολογήσουμε τις ιδιαίτερες ανάγκες ανθρώπων επιφορτισμένων με τη φροντίδα ασθενών που για διάφορους λόγους βρίσκονται στο σπίτι . Συνήθως υπερήλικες με πολλαπλά προβλήματα ή παιδιά. Οι άνθρωποι (οι επιβλέποντες) αυτοί, συνήθως έχουν τεράστια ανάγκη για στήριξη και συχνά παραμελούν τα δικά προβλήματα , αλλά και αποτελούν και έναν πληθυσμό που υπό κανονικές συνθήκες δε θα επισκεπτόταν το γιατρό. Έτσι -χρησιμοποιώντας πάλι ένα παράδειγμα- όταν μια γυναίκα έρχεται να γράψει τα φάρμακα τα φάρμακα του ανοικού μπαμπά της , βρίσκω μια θαυμάσια ευκαιρία να μιλήσω για τη μαστογραφία και το τεστ Παπ , αλλά και να αξιολογήσω τη στάση και τα προβλήματα στο χειρισμό της ασθένειας του πατέρα της. Το ίδιο όταν μια μητέρα έρχεται να συνταγογραφήσει βρογχοδιασταλτικά για το ασθματικό παιδί της, αλλά κανείς δεν της έχει μιλήσει ποτέ για την κλίμακα του άσθματος και λογική της θεραπείας.

Η συνταγογραφία αποτελεί μια κατά κανόνα βασανιστική αλλά πολύ υπεύθυνη ιατρική πράξη που κρύβει σημαντικές προκλήσεις και ευκαιρίες. Στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ) αν θέλεις και ξέρεις μπορείς και «από τη μύγα να βγάλεις ξύγκι». Αυτή είναι η μαγεία της και η τεράστια δυναμική της. Θέλει γερά νεύρα, θέλει να είσαι ταπεινός και μαζί ισχυρός, να εμπνέεις εμπιστοσύνη χωρίς να επιβάλλεις, να τιθασεύεις τον εγωισμό σου και να αυτσαρκάζεσαι. Όταν διαβάζω τα διάφορα απαξιωτικά από τους «επιστημονάρες» συναδέλφους , γελάω…
Όποιος νομίζει ότι είναι εύκολο ή δευτερεύον ας κοπιάσει …
Μόνο θα κάτσω σε μια γωνιά να γελάω!!!!!!


http://www.pfy.gr/forum/index.php/topic,2703.msg17977/topicseen.html#msg17977

No comments: