Μεταφράζω από τα Σουηδικά στα Ελληνικά δύο σελίδες από την αυτοβιογραφία του Σουηδού Ψυχίατρου Johan Cullberg. Το απόσπασμα που μεταφράζω, κάνει μια μικρή ανασκόπηση της ιστορίας του αντιψυχιατρικού κινήματος. Το βιβλίο λέγεται: Johan Cullberg, Mitt psykiatriska liv,memoarer, εκδόσεις Natur och Kultur, του 2007 και μεταφράζω τις σελίδες 187 και 188:
Κατά την διάρκεια της δεκαετίας του 60, αναπτύχθηκε το ριζοσπαστικό κίνημα της αντιψυχιατρικής που κατά κύριο λόγο, του έδωσαν μορφή ο Σκωτσέζος Ronald Laing και ο Άγγλος David Cooper. Θα έλεγε κανείς ότι το κίνημα ήταν η αντίθεση στην ακαδημαϊκή Ψυχιατρική η οποία είχε πια καταντήσει μια φούσκα που περίμενε κάποιον να της βάλει μια βελόνα και να την σκάσει. Σε τελική ανάλυση, η αντιψυχιατρική ήταν από ιστορικής άποψης, μια το ίδιο κατανοητή κριτική όπως η κριτική του Μολιέρου προς το Ιατρικό επάγγελμα τον 17ο αιώνα. Ο Μολιέρος υπονοούσε ότι οι Ιατροί της εποχής του, κρύβανε την άγνοιά τους για τα αίτια και την θεραπεία των ασθενειών πίσω από πομπώδεις εξωτερικές φόρμες και προσποιητά επιστημονικές εκφράσεις.
Ο Laing έβλεπε στις αφηγήσεις της ζωής των ασθενών του, μηνύματα της κρυφής εξουσίας της αστικής οικογένειας. Ήθελε να συμπαραταχθεί εκατό τοις εκατό με τον ασθενή και δεν δυσκολευόταν να περιγράψει την ψυχική κατάρρευση σαν μια έκφραση ενός μακροχρόνιου και περίπλοκου αγώνα εξουσίας εντός της οικογένειας. Ο θεσμός της οικογένειας ήταν, κατά τον Laing, ένα κεντρικό αλλά ταυτόχρονα διεστραμμένο μέρος της άποψης του αστικού Δυτικού κόσμου για τον εαυτό του. Ο θεσμός της οικογένειας διαχειριζόταν τα προνόμια των ανδρών και θεωρούσε άρρωστους όσους δεν αντέχανε να ζούνε στην δήθεν δημοκρατία της οικογένειας που στην πραγματικότητα βασιζότανε σε μια φασιστοειδή ιδεολογία. Ο Laing ήθελε να ξεφύγει σαν Ψυχίατρος από την τάση να κατατάσσει τον κόσμο σε υγιείς και αρρώστους, και από το να δίνει μια περίθαλψη που έκανε τους ασθενείς να παθητικοποιούνται και που τους πρόσφερε ιατρικές θεραπείες και έτσι έβαλε μπρος δικά του κοινόβια περίθαλψης. Ωστόσο αυτά σύντομα εκτροχιάστηκαν και η εξιδανικευμένη αντιιατρική ιδεολογία στην οποία βασιζόντουσαν αποδείχθηκε μη λογική και καταστροφική, όταν πήγε να γίνει πράξη.
Ο Laing άρχισε με τον καιρό να πλησιάζει πιο πολύ προς την υπαρξιακή φιλοσοφία παρά προς την κλινική Ψυχιατρική. Ταξίδευε σε όλο τον κόσμο και έδινε διαλέξεις. Για αρκετά χρόνια ασχολήθηκε με τον Βουδισμό σε ένα μοναστήρι στην Ινδία, αλλά αντιστεκόταν όλο και λιγότερο στην άμετρη εξιδανίκευση προς το πρόσωπό του, που του επιφύλασσαν πολλοί, και στην όχι λιγότερο άμετρη απέχθεια που του έδειχνε το ιατρικό κατεστημένο. Είχε κατά περιόδους προβλήματα με το αλκοόλ, έκανε κατάχρηση χασίς, και πέθανε τελικά από οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου κατά την διάρκεια ενός αγώνα τένις, σε ηλικία πενηνταοκτώ ετών. Είναι δημοφιλές για αυτούς οι οποίοι έχουν πιο συντηρητικές απόψεις να βγάζουν τον Laing ψυχικά άρρωστο, αλλά δεν υπάρχουν στοιχεία για αυτό. Οι προσωπικές αποτυχίες, του τονίσανε την θέση του outsider και γίνανε επίσης η αφορμή ώστε οι, εδώ που τα λέμε απλοϊκές ψυχιατρικές θεωρίες του, να απορριφθούν με ειρωνικό τρόπο. Αν όμως, διαβάσεις τα γραπτά του σαν ένα είδος ψυχιατρικής ποίησης, και όχι σαν διδακτικά βιβλία ψυχιατρικής θεωρίας, τότε βρίσκεις ένα σύνθετο και πλούσιο βάθος.
Ο Laing βρήκε αντιψυχιατρικούς συνεχιστές και στην Σουηδία, αν και περισσότερο στην θεωρία και λιγότερο στην πράξη. Στο Σουηδικό Νοσοκομείο του Långbo προσπαθήσανε στις αρχές της δεκαετίας του 1970 να σταματήσουν όλα τα φάρμακα σε μια κλινική με ψυχωτικούς ασθενείς, πράγμα που δεν είχε λιγότερο χαοτικές συνέπειες από το ίδιο πείραμα που έκανε ο Laing στο κοινόβιο Kingsley Hall στην Αγγλία.
Αρκετά φιλόδοξα πειραματικά προγράμματα εξωτερικών Ιατρείων ξεκινήσανε μεταξύ άλλων και στην Σουηδική πόλη Luleå με διευθυντή τον Clarence Crafoord όπου η δυσπιστία προς τις φαρμακευτικές θεραπείες και προς την νοσοκομειακή περίθαλψη ήτανε μια κεντρική ιδέα. Η Οικογενειακή Θεραπεία και η θεραπεία ψυχαναλυτικής κατεύθυνσης θα αντικαθιστούσαν φάρμακα και εισαγωγές σε ψυχιατρικές κλινικές, και ξεκίνησε και μια συνεργασία με την παιδοψυχιατρική αλλά και τις αρχές κοινωνικής πρόνοιας. Ωστόσο η αντιψυχιατρική ιδεολογία αποδείχθηκε ότι μακροπρόθεσμα ήταν αδύνατο να εφαρμοστεί. Αργότερα ωστόσο μπόρεσαν να ανατρέψουν αυτή την εξέλιξη με το να αλλάξουν κάπως τρόπο σκέψης, και με το να δεχτούν και ιατρικές γνώσεις.
No comments:
Post a Comment