Υπερηχογραφία από Γενικούς Ιατρούς / Παθολόγους;

Του Αργύρη Αργυρίου,

Γενικού - Οικογενειακού Ιατρού,

Καβάλα. www.argiriou.se

Εδώ και χρόνια υπάρχει μια τάση στην Ελλάδα να αποκτούν οι ιδιώτες Γενικοί Ιατροί / Παθολόγοι υπερηχογράφο. Πολλοί πιστεύουν ότι έτσι θα αυξήσουν την διαγνωστική τους δεινότητα (ενώ ακόμη πιο πολλοί ελπίζουν, ενδόμυχα ίσως, ότι θα αυξήσουν τα έσοδά τους).

Αυξάνεται όντως η διαγνωστική τους δεινότητα; Νομίζω ότι η φράση κλειδί στην προκειμένη περίπτωση είναι η φράση "αυτόνομες αποφάσεις". Κατά πόσο δηλαδή θα σε βοηθήσει ο υπερηχογράφος να παίρνεις περισσότερες αυτόνομες αποφάσεις αν τον έχεις σε σχέση με το αν δεν τον έχεις. Νομίζω ότι για να μπορεί να παίρνει κανείς αυτόνομες αποφάσεις μετά από μια υπερηχογραφία που έχει εκτελέσει ως Γενικός Ιατρός / Παθολόγος, πρέπει αφενός να έχει μία πραγματικά καλή εκπαίδευση, αφετέρου να εκτελεί μεγάλο αριθμό υπερηχογραφιών κάθε μέρα και μάλιστα, στην αρχή τουλάχιστον, δίπλα σε κάποιον άλλο Ιατρό. Επίσης πρέπει να έχει και αρκετό χρόνο, που όμως δεν είναι σίγουρο ότι τον έχει, γιατί ένα ιδιωτικό Ιατρείο για να επιβιώσει πρέπει να βλέπει και αρκετούς ασθενείς κάθε μέρα. Αν κρίνει επίσης κανείς ότι οι πιο πολλοί από τους Γενικούς Ιατρούς / Παθολόγους που απόκτησαν υπερηχογράφο παραδέχονται ότι αύξησαν τα παραπεμπτικά τους προς Ακτινολόγους, για επιβεβαιωτική υπερηχογραφία, τότε αυτό με κάνει να αμφιβάλλω πολύ κατά πόσο είναι σε θέση να παίρνουν περισσότερες αυτόνομες αποφάσεις. 

Είναι και κάτι άλλο το οποίο δυσκολεύομαι να το περιγράψω με λόγια αλλά θα το προσπαθήσω: Ο Γενικός Ιατρός είναι μια κατεξοχήν κλινική ειδικότητα όπου το σημαντικότερο εργαλείο του είναι τα αυτιά του για να ακούει προσεκτικά αυτά που του λέει (ή δεν του λέει) ο ασθενής. Όταν χρησιμοποιείς τον υπέρηχο αναγκαστικά πρέπει, για αρκετή ώρα (από τον έτσι ή αλλιώς περιορισμένο χρόνο που έχεις στην επίσκεψη), να συγκεντρωθείς σε κάτι άλλο, και αυτό κατά την γνώμη μου, διαταράσσει την κύρια αποστολή του Γενικού Ιατρού που περιέγραψα παραπάνω και μπορεί να τον ζαλίσει διαγνωστικά. Είναι κάπως σαν να είσαι ορειβάτης και εκεί που είσαι συνηθισμένος να περπατάς στο βουνό και να το "νιώθεις" και να προσανατολίζεσαι μόνο σου (και εσύ δεν ξέρεις πως, αλλά πάντως να προσανατολίζεσαι) να σου δίνουν ένα GPS. Επικεντρώνεσαι στο GPS και χάνεις την αίσθηση της πορείας αυτής καθ' αυτής. Γυρνάς το βράδυ στο σπίτι και, ναι μεν, μπορεί να έχεις ολοκληρώσει την διαδρομή αλλά το βουνό δεν το έχεις γνωρίσει και την επόμενη φορά που θα βγεις για περπάτημα νιώθεις το ίδιο χαμένος. 

Βγάζει τα λεφτά του; 

Κάποιοι, αγόρασαν μεν υπερηχογράφο, τον έχουν όμως και σκουριάζει και παραδέχονται ότι δεν έβγαλε τα λεφτά του. Κάποιοι άλλοι έβγαλαν τα λεφτά του την εποχή προ κρίσης. Όμως τα τελευταία χρόνια ο Ασθενής το σκέφτεται να δώσει πάνω από 30 €/επίσκεψη στον ιδιώτη Γενικό Ιατρό / Παθολόγο. Αν υποθέσουμε ότι αγοράζεις ένα υπερηχογράφο για 5.000 ευρώ, τότε αν αυξήσεις την επίσκεψή σου κατά 20 ευρώ, πας δηλαδή από τα 30 στα 50 ευρώ (που να δούμε πόσο εύκολα θα τα δώσει ο Ασθενής...), πρέπει να δεχτείς 250 επισκέψεις όπου αντί για 30 ευρώ θα πάρεις 50 ευρώ λόγω του ότι χρησιμοποίησες υπέρηχο, για να πεις ότι το μηχάνημα έβγαλε τα λεφτά του και από την 251η επίσκεψη και μετά έχεις και κέρδος... Κάποιοι άλλοι μπορεί να προσδοκούν ότι θα κάνουν απόσβεση κρατώντας μεν την τιμή επίσκεψης στα 30 ευρώ αλλά ελπίζοντας ότι θα αυξηθεί η πελατεία τους λόγω του υπερηχογράφου. Σε αυτή την περίπτωση πρέπει να έχει κανείς 166 επισκέψεις από καινούριους "πελάτες" λόγω της χρήσης του υπέρηχου για να πει ότι έκανε απόσβεση το μηχάνημα ( πόσο εύκολα όμως μπορεί να το υπολογίσει κανείς αυτό;  ). Το σωστό βέβαια (αλλά μάλλον αδύνατον να το υπολογίσει κανείς και αυτό) θα ήταν να υπολογίσει και πόσους από τους αρχικούς του πελάτες μπορεί να του φύγουν γιατί λόγω της διενέργειας υπερηχογραφιών δεν προλαβαίνει να μιλήσει αρκετά μαζί τους και να τους κάνει την μίνι "ψυχοθεραπεία" τους που είμαστε τόσο συνηθισμένοι εμείς οι Γενικοί Ιατροί / Παθολόγοι να κάνουμε.

Και πάντα βέβαια, αν θέλει κανείς να είναι σωστός και με την συνείδησή του, πρέπει να απαντήσει ειλικρινά και στο αρχικό ερώτημα: "Σε πόσες από αυτές τις περιπτώσεις με βοήθησε η υπερηχογραφία που εκτέλεσα, ώστε να πάρω πιο αυτόνομες αποφάσεις σε σύγκριση με το αν δεν είχα υπερηχογράφο;" 

Η εξέταση της υπερηχογραφίας εξαρτάται πάρα πολύ από τον εξεταστή. 

Υπάρχουν ακόμη και Ακτινολόγοι τριγύρω μου των οποίων τα υπερηχογραφικά πορίσματα δεν εμπιστεύομαι (είτε γιατί κάνουν υποδιάγνωση, είτε γιατί κάνουν υπερδιάγνωση), οπότε πόσο μπορώ να εμπιστευτώ αποτελέσματα Ιατρών άλλης ειδικότητας που, κακά τα ψέματα, δεν έχουν τόσο τριβή με το αντικείμενο όσο αυτοί οι Ακτινολόγοι;

Θα μου πεις, πρόβλημά σου αν δεν εμπιστεύεσαι.

Πάντως από ότι φαίνεται με τον ίδιο τρόπο σκέφτονται και στο Σουηδικό ή Νορβηγικό ή Βρετανικό Σύστημα Υγείας όπου οι Γενικοί Ιατροί ΔΕΝ συνηθίζεται να διενεργούν υπερηχογραφήματα.

Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι θεωρώ ότι η υπερηχογραφία πρέπει να απαγορεύεται για Γενικούς - Ιατρούς / Παθολόγους. Απλά θεωρώ ότι για τους περισσότερους Γενικούς Ιατρούς / Παθολόγους δεν έχει νόημα. Όταν όμως πρόκειται για συγκεκριμένες εξετάσεις (όπως π.χ. το eFAST, εκτίμηση αορτής, εκτίμηση της πληρότητας της ουροδόχου κύστης, αγγειακή προσπέλαση υπό υπερηχογραφική καθοδήγηση ή ηχοκαρδιογραφία στην υποστήριξη της ζωής δηλαδή ELS) και όταν επίσης πρόκειται για Γενικούς Ιατρούς / Παθολόγους που δραστηριοποιούνται σε πολύ απομακρυσμένα μέρη ή νησιά ή σε ΤΕΠ νομίζω ότι εκεί η Υπερηχογραφία έχει θέση και εννοείται ότι είναι μικροπρέπεια από πλευράς Ακτινολόγων να μην μοιράζονται τις γνώσεις τους. (Για το πώς μαθαίνει πάντως κανείς υπέρηχο διαβάστε ένα εύστοχο σχόλιο εδώ από Έλληνα συνάδελφο που κάνει ειδικότητα Επειγοντολογίας στην Σουηδία). Επίσης δείτε εδώ ένα άρθρο που δείχνει πώς, κατά την γνώμη μου, θα έπρεπε να μαθαίνουν Υπερηχογραφία οι Κλινικοί Ιατροί που δραστηριοποιούνται στο Τμήμα Επειγόντως Περιστατικών (ΤΕΠ) ή σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) ή σε οποιαδήποτε άλλη Νοσοκομειακή Κλινική χρειάζεται να διενεργούν Υπερηχογραφήματα και οι Κλινικοί Ιατροί της. Πόσες όμως από τις παραπάνω εξετάσεις θα χρειαστεί να κάνει ο ιδιώτης (ή και κρατικός) Γενικός Ιατρός / Παθολόγος που δραστηριοποιείται μέσα ή κοντά, σε αστικό περιβάλλον; Έτσι λοιπόν για εμάς τους υπόλοιπους πιστεύω ότι είναι πιο χρήσιμο να γνωρίζουμε ποιους Ακτινολόγους να εμπιστευόμαστε και ποιους όχι, παρά να χάνουμε τον χρόνο μας με ένα ματσούκι στο χέρι.