Η διοικητική διαίρεση στην περιοχή Καβάλας - Δράμας πριν από 100 χρόνια. Ο "Καλλικράτης" του 1910.

Η φωτογραφία μαζί με το παρακάτω άρθρο δημοσιεύθηκαν στην τοπική εφημερίδα της Καβάλας "Πρωινή" στις 21/05/2010. Αν κάνει κανείς κλικ πάνω στην φωτογραφία, αυτή μεγαλώνει. Κάτω - κάτω γράφει: "Περίοδος Βαλκανικών Πολέμων, 1913. Τούρκος (αριστερά) και Βούλγαρος συνοριοφύλακας φυλούν σκοπιά στο προσωρινό και πολύ "εύθραυστο", όπως αποδείχθηκε στη συνέχεια, σύνορο Τουρκίας - Βουλγαρίας πάνω στη γέφυρα του ποταμού Στρυμόνα"


Η διοικητική διαίρεση στην περιοχή μας πριν 100 χρόνια
Ο «Καλλικράτης» του 1910

Πριν 100 χρόνια, το 1910 δηλαδή, η Βόρεια Ελλάδα, η Μακεδονία και συνεπώς και η περιοχή της Καβάλας ανήκαν ως γνωστόν στο Οθωμανικό κράτος.
Από τα μέσα του 19ου αιώνα και πιθανόν και νωρίτερα οι περιοχές του αχανούς αυτού κράτους χωριζόταν σε τρεις διοικητικές ενότητες. Τα Βιλαέτια, κάτι δηλαδή σαν τις σημερινές περιφέρειες, τα Σαντζάκια (νομαρχίες) και τους Καζάδες (δήμοι).
Η διοικητική διαίρεση που είχε τότε η περιοχή που ορίζεται σήμερα από το νομό Καβάλας, δεν είχε σχεδόν καμία διαφορά από αυτά που προβλέπει ο «Καλλικράτης» και πρόκειται να είναι νόμος του κράτους την επόμενη εβδομάδα που θα ψηφισθεί στην ολομέλεια της Βουλής.
Ο καζάς της Καβάλας ανήκε στο Σαντζάκι της Δράμας το όποιο με τη σειρά του ανήκε στο Βιλαέτι της Θεσσαλονίκης. Το Σαντζάκι της Δράμας αποτελούνταν από πέντε καζάδες. Της Δράμας, της Καβάλας, του Πραβίου, του Σαρίς Σαμπάν και της Θάσου.
Πρωτεύουσα του Καζά της Καβάλας, ήταν φυσικά η Καβάλα που όπως περιγράφεται ήταν έδρα αρχιερατικού επιτρόπου του Ελληνος Μητροπολίτου Ξάνθης. Ήταν επίνειο της Ανατολικής Μακεδονίας και λιμάνι εξαγωγής μεγάλων ποσοτήτων καπνού. Συνολικά είχε 24.200 κατοίκους, πολλούς περισσότερους δηλαδή από τη Δράμα (κάτοικοι 13.800) που ήταν και η πρωτεύουσα του Σαντζακίου.
Οι κάτοικοι της Καβάλας ήταν 9.100 Έλληνες ορθόδοξοι, 9.000 Μουσουλμάνοι, 100 καθολικοί και άλλοι 6.000 Έλληνες καπνεργάτες προερχόμενοι από τα γύρω χωριά. Στον καζά της Καβάλας συμπεριλαμβανόταν και τα παρακάτω χωριά που κατοικούνταν εκείνη την εποχή από μουσουλμάνους: Εσκί Καβάλα 1050, Κιοσέ Ελιάς 267, Ερέν δερέ 223, Κορίτα 495, Κιζιλί 362, Ναϊπλί 256, Κουρτλού 648, Σουγιουντζόκ 881, Μουχλάρ 491, Κουρουτσού 379, Ζυγός 1245, Σελιάν 1035, Ραχτσά 478, Μπερεκετλή 189, Κίναλι 429, Πρέντζοβα 516, Τζάρι 89, Τσονάρ 58, Κοτζαγγίς 35, Κουτσούκ τσιφλίκ 5, Τσαρπαντί 4, Βαδενλί 7, Χοραστά 444. Ακόμη και 100 χρόνια πριν λοιπόν τα χωριά Κοκκινόχωμα (Κιναλι) και Αμισιανά (Πρέντζοβα) ανήκαν στον Καζά της Καβάλας καθεστώς που ίσχυε μέχρι πριν 10-12χρόνια όταν εφαρμόσθηκε ο Καποδίστριας. Σήμερα που η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι οι νέοι δήμοι καθορίζονται στα χνάρια των παλιών επαρχιών, τα δύο αυτά χωριά χάνουν την φυσική τους θέση και τοποθετούνται στον υπερδήμο Παγγαίου των Παπουτσή - Φιλόσογλου.

Στον Καζά του Πραβίου που ήταν και έδρα Έλληνος Μητροπολίτου συμπεριλαμβάνονται τα παρακάτω χωριά:

Χωριά προς βορράν:
Μισελή, 150 μουσουλμάνοι, Νικήσανι, 1600 ορθόδοξοι Έλληνες, Γκόργιανι, 850 μουσουλμάνοι.

Χωριά επί των νοτίων υπωρειών του Παγγαίου:
Δράνοβα, 200 μουσουλμάνοι, Κότσανη, 280 μουσουλμάνοι, Εϊλεντζήκ 200 μουσουλμάνοι, Οσμανολή, 250 μουσουλμάνοι, Αυλή 300 ορθόδοξοι Έλληνες, Κουλαλή 200 μουσουλμάνοι, Τσιτακλή 600 μουσουλμάνοι, Σαμόκοβον, 2300 μουσουλμάνοι, Μουσθάνια 500 Έλληνες και 900 μουσουλμάνοι, Μεσορόπη, 1750 ορθόδοξοι Έλληνες, Εσιρλί, 400 μουσουλμάνοι, Αχατάτη, 150 μουσουλμάνοι, Ποδογόργιανι 900 ορθόδοξοι έλληνες, 300 μουσουλμάνοι, Σαρλί 350 μουσουλμάνοι, Δεδεμπούλι 400 μουσουλμάνοι, Μεντισελί 70 μουσουλμάνοι, Μουτσουτσελή 70 μουσουλμάνοι, Λουγκόρ 100 μουσουλμάνοι.

Χωριά επί του Όρους Συμβόλου:
Όρφανο, 400 ορθόδοξοι Έλληνες, 100 μουσουλμάνοι, Μπόμπλικος, 80 ορθόδοξοι Έλληνες, 300 μουσουλμάνοι, Κάργιανι 750 ορθόδοξοι Έλληνες, 130 μουσουλμάνοι, Θέρη 160 ορθόδοξοι έλληνες, Γενί Κιοϊ, 100 ορθόδοξοι Έλληνες, Δρίζνα 460 ορθόδοξοι έλληνες, Τοίτσα 100 ορθόδοξοι Έλληνες, Κοοτσκάρι 400 μουσουλμάνοι, Ελευθεραί 180 ορθόδοξοι Έλληνες, 570 μουσουλμάνοι.

Τα λοιπά μουσουλμανικά χωριά:
Βιτόβλιανι 250 μουσουλμάνοι, Ορτά μαχαλάς 700, Μπολαντζιλί 750, Ερεκλί 130, Δρανλί 125, Δεβέ-κιράν 100, Κιουγκ μαχαλές 100, Καρά-μουσλού 100, Λουρμουσλού 350, Μοιρσαλί 350, Δελέ-τσιλέρ 125, Δεμερλί 400.

Ο καζάς του Σαρί Σαμπάν είχε πληθυσμό 20.050 κατοίκους εκ των οποίων 650 ορθόδοξοι Έλληνες και 16.400 μουσουλμάνοι.

Τέλος ο Καζάς της Θάσου αποτελείται από 15.300 Έλληνες ορθόδοξους μόνον.

Καζάς Δράμας:
Πρωτεύουσα του Σαντζακίου της Δράμας ήταν η Δράμα με 4500 Έλληνες, 9000 μουσουλμάνους, 200 Εβραίους και 10 προτεστάντες Βουλγάρους. Αυτοί οι τελευταίοι ήταν άποικοι από το Κιλκίς και τη Δοϊράνη αποτελούσαν μικρή παροικία δίπλα στο σιδηροδρομικό σταθμό και όπως λένε οι πληροφορίες είχαν και ευκτήριο οίκο μετά σχολής.

Χωριά βορείως της Δράμας:
Δράνοβα 310 Ορθόδοξοι Έλληνες και 100 μουσουλμάνοι, Βησσοτσάνη 100 ορθόδοξοι Έλληνες, 200 σχηματικοί βουλγαρίζοντες και 100 μουσουλμάνοι, Τουρκοχώρι 140 ορθόδοξοι Έλληνες και 60 μουσουλμάνοι, Πλεύνα κειμένη εν επικαίρω θέσει, κατοικείται υπό 700 ορθοδόξων Έλληνων και 800 σχηματικών βουλγαριζόντων, Προσωτσάνη, ονομαστή και επίκαιρος κωμόπολις οικουμένη υπό 1000 ορθοδοξ. Ελλήνων, 750 σχισματικών βουλγαριζόντων, 1200 μουσουλμάνων, Κουβαλίστα 80 ορθόδοξοι Έλληνες, 40 σχισματικοί βουλγαρίζοντες, 580 μουσουλμάνοι, Μομπλίτς 160 ορθόδ. Έλληνες, 150 μουσουλμάνοι, Βόλακον, επικαιροτάτη κώμη οικουμένη εκ 200 ορθοδόξων Ελλήνων, 210 σχισματικών βουλγαριζόντων και 750 μουσουλμάνων, Γκιουρεντζήκι 250 σχισματικοί βουλγαρίζοντες και 30 μουσουλμάνοι.

Χωριά νοτίως της Δράμας:
Τσατάλτσα, ονομαστή κωμόπολις οικουμένη εκ 2200 ορθοδόξων Ελλήνων και 160 μουσουλμάνων, Δοξάτον επίσης ονομαστή κωμόπολις οικουμένη εκ 1300 ορθοδόξων Ελλήνων και 1100 μουσουλμάνων, Εδρινετζήκι, 420 ορθόδοξοι Έλληνες και 530 μουσουλμάνοι.

Χωριά μουσουλμανικά:
Σύντερβο 293 μουσουλμάνοι, Κονίτσα 410, Σίψε 241, Πεπελέρ 525, Τσερνοβόλα 210, Κράνιλα 224, Τσαλή μπασή 1162, Ζυγγός 441, Τούχαλ 152, Ραντζενίκι 192, Ραχοβίκα 1049, Ραβένια 528, Μούρις 256, Ντομπρονόλ 328, Κιλ μπουτσάρ 154, Ορμανλή 270, Ραπές 117, Λεϊλιλήρ 119, Τιχότα 300, Τίκλοβα 217, Ντομπροτζέλα 368, Κουτσούκ κιόι 356, Λιμποτσούν 188, Ζαγρίτς 800, Νουστρατλή 1054, Καρά μπουτσάκ 255, Ουλαμπεκτάς 523, Κουζλού 873, Μπέριλα 754, Λισάν 114, Γκιουρεκλέρ 35, Ουρεντζήκ 872, Καραγκιόζ 241, Πάζροβα 120, Χιζόρ 304, Αζιμτζέ τσιφλίκ 81, Ορμάν τσάι 35, Οτελιγες 107, Τέκι 36, Τεκί Τσαπράζ 18, Μιναρέ 32, Σεβαντρίκ 35, Βαρακόβα 530, Σουλτακέ 339, Αζήζ βέη 14, Καρατζαλή 68, Μπουζάκ 496, Ντιγιαγλή 234, Αραπλή 332, Καβακλί 118, Τσαλ 48, Παζαρλάρ 215, Γκαπόργιανι 319, Ντεμίρ τσογιαννί 422, Κριβανλή 309, Κίετζηκήλ 108, Τσεγιαληζάρ 42, Μπουνάρμπασι 115, Μπόργιανι 705, Καλαμπάκ 272 και Φωτόβιστα 202.